Opsterland verder met plan basisbanen

BEETSTERZWAAG Het Opsterlandse college van B en W gaat een plan van aanpak opstellen over de invoering van zogenaamde basisbanen voor mensen die langdurig in de bijstand zitten. Ook al zien niet alle fracties de voordelen van dit extra instrument. 

De basisbaan moet een aanvulling zijn op alle andere manieren die Opsterland nu al heeft om mensen die langdurig in de bijstand zitten te laten participeren. De meest kansrijke klanten stromen al uit de bijstand, maar mensen met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt blijven achter, zo is de ervaring. In een in juli vorig jaar aangenomen motie vroeg de gemeenteraad het college van B en W om te kijken of een basisbaan voor deze groep een oplossing kan zijn. 

Het college wil een plan van aanpak opstellen voor een pilot van twee jaar. Een meerderheid van de gemeenteraad ging daar maandag in mee. De PvdA ziet veel kansen voor de basisbaan omdat het de personen in kwestie meer zekerheid en eigenwaarde geeft. GroenLinks is ook voor. “Gun deze mensen een kans”, aldus Johan Sieswerda. Ook ChristenUnie en D66 zien kansen in een verdere uitwerking van het plan. 

Andere partijen hebben meer twijfels. Het CDA vraagt zich af wie hier nu blij van wordt. “Boppedat is it in djoere oplossing, wylst wy de kommende jierren besunigje moatte.” De kosten zijn voor de VVD ook belangrijk. Met de pilot is 100.000 euro per jaar gemoeid en de verwachting is dat hiermee voor vijf mensen een basisbaan is te creëren. Wanda Geertsma: “Dat geld is beter anders in te zetten.” 

Opvallend is ook de kritische toon van Opsterlands Belang, in 2023 mede-indiener van de motie. Jan van Dalen: “Nu we zien hoeveel mogelijkheden Opsterland al biedt voor deze doelgroep, zijn we minder enthousiast.” Bovendien heeft Opsterlands Belang net als de VVD vragen bij de kans van slagen van een basisbaan wanneer heel veel andere participatiemiddelen bij de personen in kwestie niet tot succes hebben geleid. Ook het dunne lijntje met vrijwilligerswerk riep bij meerdere fracties vragen op. Want hoe leg je uit dat bijvoorbeeld in het ene dorpshuis straks iemand met een basisbaan werkt, terwijl een ander dorpshuis het moet doen met vrijwilligers. 

Het college deed ter voorbereiding op de discussie al onderzoek naar het fenomeen basisbaan. Daarbij is ook gekeken naar ervaringen elders in het land. Het blijkt dat er verschillende varianten van een basisbaan worden gebruikt. Wel zijn er volgens het college altijd een aantal vaste uitgangspunten. Mensen zitten meer dan twee à drie jaar in bijstand. Het gaat om aanvullende werkzaamheden, dus geen invulling van bestaand betaald werk. De basisbanen moeten leiden tot maatschappelijke meerwaarde. De basisbanen zijn bedoeld voor mensen die geen kans hebben om aan werk te komen. 

Voorwaarde voor een basisbaan is dat minimaal het sociaal minimum wordt betaald. Er mag geen terugval in inkomsten zijn en een basisbaan mag niet tot verdringing van bestaande werkgelegenheid leiden. Volgens het college hebben mensen met een basisbaan niet alleen meer geld, maar ook een hoger welbevinden dan wanneer ze in een uitkering zitten. Het college rekent voor dat iedere duizend euro die in een basisbaan wordt geïnvesteerd, de maatschappij 1.200 tot 1.600 euro oplevert. Probleem is alleen dat die opbrengsten niet bij de gemeente terechtkomen. Het vertaalt zich bijvoorbeeld in meerwaarde voor de betrokkene, een betere gezondheid of een betere buurt. Het college wil Caparis inschakelen voor het formele werkgeverschap van de basisbanen.