‘Jongeren zijn nu veel opener’

GORREDIJK Media berichten vaak over mentale problemen bij jongeren, maar hoe ziet hun wereld eruit? Dominique Koning en Ronald Last hebben als mentor op Singelland BHS dagelijks contact met tieners. Ze zien twee werelden. Jongeren willen perfect zijn, maar er is ook de gemakkelijke flitscultuur. “Jongeren zijn tegenwoordig wel veel opener. Ze praten makkelijker.” 

Dat veel volwassenen zich verbazen over de jeugd is niet nieuw, dat is van alle tijden. Toch is er een fenomeen dat de laatste tien jaar een enorme opmars heeft gemaakt: de social media. Volwassenen zien jongeren die vergroeid zijn met hun telefoon. De hele dag zijn ze online, druk met het op social media delen van wat voor hen belangrijk is. En alles moet perfect zijn, ze leggen zichzelf veel druk op. Dan is het toch ook niet zo gek dat er mentale problemen ontstaan? 

Dominique Koning en Ronald Last werken op Singelland BHS dagelijks met jongeren van twaalf tot en met zeventien jaar. Ze herkennen zich deels wel in het beeld. Dominique: “Jongeren zien op social media hun ideaalbeeld. Een beeld dat dankzij de fuik van de algoritmes steeds terugkomt. Zo worden ze steeds bevestigd. Voldoen aan dat ideaalbeeld valt niet altijd mee. Maar er is ook een andere kant. Er zijn op social media zoveel meer verschillende hokjes dan in het verleden. Er is altijd wel een hokje waar jij je goed bij voelt, waar je je mee kunt identificeren. Dat zie je bijvoorbeeld rond seksualiteit. Een onderwerp waar jongeren zich duidelijk minder voor schamen dan in het verleden. ‘Ik ben dit en dat is zo.’ Anders voelen wordt eerder geaccepteerd.”

Kosmetische sport

Ronald is docent lichamelijke oefening. Hij ziet dat het fysieke uiterlijk door social media belangrijker is geworden. “Zeker in de bovenbouw, waar jongeren liever naar de sportschool gaan dan naar een teamsport. Ik noem het kosmetische sport, eerder gericht op de spieren dan op de conditie. En ik wil ze graag laten voelen wat conditie is. Hoe belangrijk het is om fit te zijn, ook voor de concentratie overdag. We zien dat de scores op de jaarlijkse conditietesten dalen. Het is dan de vraag of de conditie ook echt achteruit is gegaan. Of dat ze minder fanatiek aan de testen meedoen. Het laatste speelt zeker mee.” 

Dominique: “Je ziet hierin ook een nawee van de coronajaren. Toen werden ze vaak gematst, gepamperd. Ze horen verhalen over examens met meerdere kansen. Dat gevoel neemt gelukkig wel wat af, maar het is er nog steeds. Je hoeft je niet bovenmatig in te spannen, het komt wel goed. Een 5,5 is voldoende, een 7 is niet nodig. Die relaxmodus maakt dat ze makkelijker denken.”

Motiveren

Ronald: “Het is een wonderlijke tegenstelling. Aan de ene kant perfect willen zijn om in de plaatjes te passen en aan de verwachtingen te kunnen voldoen. Maar dat geldt dan weer niet altijd voor de lichamelijke conditie en de schoolprestaties.” Dominique: “Je probeert de jongeren te motiveren voor de toekomst. Wat wil je? Wat heb je daarvoor nodig van school? Als ze weten wat ze willen, neemt de motivatie wel degelijk toe. Dat is ook een van onze taken als mentoren.” 

Ronald: “Maar je ziet ook een flitscultuur. Komt er weerstand of wordt het moeilijker dan gedacht, dan schakel je over. Van opleiding, maar ook van baantje. Wij waren vroeger blij dat we een bijbaantje hadden, nu kunnen ze kiezen. Er is werk genoeg. De jeugd wil graag aan het werk. Geld is voor hen zo belangrijk, dat het soms ten koste gaat van sporten. Dat vind ik dan natuurlijk weer jammer.” Dominique: “Ze gaan liever vandaag dan gisteren aan het werk. Geld is natuurlijk ook belangrijk om aan uiterlijke druk te voldoen. Ze kijken veel naar elkaar. Je ziet bijvoorbeeld dat veel meisjes vergelijkbare kleding dragen. En dat kost ook geld.”

Contact

Op Singelland BHS besteden de mentoren in hun mentoruren veel aandacht aan de dilemma’s. Bijvoorbeeld over hoe je met elkaar omgaat. Wat je wel en wat je zeker niet deelt op social media. Dat je achter het toetsenbord heel snel iets kunt zenden, maar dat het misschien ook goed is eerst even na te denken. Want appen en snapchatten is veel makkelijker dan het directe contact door met elkaar te bellen en met elkaar in gesprek gaan. 

Dominique: “Vooral naar mensen die ze niet goed kennen, vinden ze bellen bijvoorbeeld lastig. Dat zie je wanneer ze ergens informatie moeten opvragen of een stage moeten regelen.” Ronald: “Aan de andere kant willen ze in de groep best in gesprek en dan krijg je ook hele open gesprekken. Zeker in de onderbouw waar de leerlingen nog wat meer onbevangen zijn.

Dominique: “In de bovenbouw is het iets meer buitenkant, maar lukt het ook om echt persoonlijker te worden. Voor een mentor is het mooi als je dan hun vertrouwen krijgt. Dat ze minder op hun hoede zijn dan thuis, dat ze eigenlijk vergeten dat er een docent bij is.” In een-op-eengesprekken ben je toch al snel de prekende docent, net als de ouders. Een gesprek voeren met medeleerlingen werkt beter en is veel waardevoller.”

Alcohol en drugs

De openheid van leerlingen op sommige onderwerpen is echt wel anders dan in het verleden. Ronald: “By gym heb je natuurlijk altijd te maken met meisjes die ongesteld zijn. Daar werd vroeger vaak wat omheen gedraaid, maar nu benoemen ze het gewoon.” De openheid is er ook over het alcoholgebruik. Dominique: “Ze doen niet moeilijk over hoeveel ze hebben gedronken, ook op jonge leeftijd niet. Ik schrik daar nog weleens van, voor hen is het normaal. De boodschap over de schadelijkheid van zoveel alcohol komt moeilijk aan. Ik drink zelf geen alcohol; het is voor veel jeugd onvoorstelbaar dat ik het dan ook gezellig kan hebben. En dat terwijl de alcoholvrije drankjes snel aan populariteit winnen. Dat rijmt dan weer niet met elkaar.” 

Ronald: “Op schoolfeestjes beginnen we niet aan 0.0-bier. Daar wordt wel om gevraagd, maar het gaat om het idee en je kan met en zonder alcohol moeilijk uit elkaar houden.” Drugsgebruik onder jongeren is een onderwerp dat mentoren ook aanstippen op Singelland BHS. Dominique: “Al hoor ik daar de jongeren niet veel over. Er wordt wel gerookt, zeker na de opmars van het vapen met alle verschillende smaakjes.” Ronald: “Aandacht geven aan deze onderwerpen moet, maar er is ook altijd een dilemma. Aandacht geven kan het ook aanwakkeren.”

Singelland BHS organiseert twee keer per jaar zogenaamde driehoeksgesprekken, tussen leerling, ouders en mentor. Ronald: ”Dat werkt heel goed. De leerlingen bereiden zelf een presentatie voor en hebben zelf de leiding in dergelijke gesprekken.”