Jan Patat maakt vijftig jaar vol
Ondernemen Generaties Gordyksters kennen hem als Jan Patat; een logische bijnaam, vindt hijzelf. Inmiddels is Jan Boomsma 69, na vijftig jaar patatbakken vindt hij het genoeg. Tenzij Martin en Harald, zonen en opvolgers, omhoog zitten. “Fuort op de earste dei fan myn pensioen wie it al safier. Sykte, dat Jan wer oan it wurk.”Eind jaren zestig waren zijn eerste stappen in de horeca een heel avontuur. In 1967 overleed vader Boomsma onverwacht, nog maar 49. Hij had een lapkeswinkel. Notarieel was vastgelegd dat Jan het pand voor dezelfde prijs kon huren en op zijn 21e kon overnemen voor een vastgestelde prijs: 19.000 gulden. Toen zijn vader overleed, werkte Jan nog in het metaal, bij Stork. “Der wie in soad belangstelling foar it pân. Ek fan horekaûndernimmers, De Gordyk groeide hurd. Ik tocht: at sy it kinne, kin ik it ek. Doe bin ik sels mei horeka begûn.”
Hij was echter nog maar 18 jaar, te jong om zelf een vergunning te krijgen. Hij startte daarom op naam van mem. Het avontuur begon als koffiebar. “In alkoholfrije bar. It wie yn de Flower Power-tiid. In jukebox deryn en de gerdynen ticht.” Het liep vrij snel als een trein. Op vrijdagavonden waren er soms meer dan honderd man binnen. De bus stopte voor de deur. “Der wie in kwartsjebus om minsken op keapjûn nei De Gordyk te bringen. Ik hie der leau ik mear oan as de winkels.”
De koffiebar kende meer successen. Jan leerde er ook Ineke kennen, nog altijd zijn vrouw. De koffiebar hield vijf jaar stand, waarvan de laatste twee jaar al met snackbar. De opening van de befaamde bar Double Barrel, een paar panden verderop, kostte veel klanten en dus besloten Jan en Ineke zich helemaal op de snackbar te richten. “Wy giene mei de Winkelwike iepen. Fuort drokte, mar wy hienen noch amper patat bakt.” Er waren meer snackbars in Gorredijk. Ze gingen, er kwamen anderen, die ook gingen, maar snackbar Lucy bleef.” Jan en Ineke maakten samen lange dagen. In het weekend waren ze vaak tot één uur ’s nachts open. “Om healwei ienen kamen der kloften folk mei de lêste bus út It Hearrenfean. Die woenen dan noch wol graach wat ite.”
Catastrofe
Toen werd het 9 december 1983. Jan had net de kinderen de weg over geholpen naar school, toen hij ontdekte dat de achterkant van het pand brandde. Ineke lag boven de brandhaard en wist net op tijd het pand te verlaten, al dizzy van de rook. De snackbar en de bovenwoning gingen volledig verloren. De oorzaak was snel bekend. “Wy hiene al cv, mar ek noch ien lytse gaskachel, dy is trochslein.” Een half jaar later stond er een heel nieuw pand. Op 4 juli 1984 ging de snackbar weer open.In die jaren bouwden ze ook een huis in de Spinnerij, ze woonden er maar een paar jaar. Ineke: “It wie my fierstente stil, ik woe wol werom nei boppe de saak.” Ze wonen er nog steeds. De twee zonen Martin en Harald werkten al jong mee. Ze toonden belangstelling, werkten een aantal jaren met hun ouders samen en nemen nu het bedrijf over. “Wy ha it mei de jongens troffen, wy binne der wiis mei. Ek ús skoandochters Angelique en Raymonde ha hart foar de saak. Us lytsbern Eljah wurket ek al parttime mei. Ek op ús oare lytsbern Timo en Nathan binne wy grutsk. It komt wol goed.”
Eierbal
In vijftig jaar maakte de snackwereld een hele ontwikkeling door. Eind jaren zestig was de menulijst kort. Naast patat waren er enkel frikandellen, kroketten, gehaktballen, bami- en nasihappen en knakworsten. “En fansels de saté en heale hinnen. Dy sieten yn plastic en waarmden wy op yn hyt wetter. Kinst dy no net mear foarstelle.” Regelmatig probeerden ze iets nieuws, geïnspireerd door horecabeurzen en bezoeken aan andere snackbars. “Mar De Gordyk is net sa maklik oan wat nijs te bringen. Dat ha wy wol ûnderfûn.” Drie keer probeerden ze bijvoorbeeld de eierbal aan de man te brengen. Tevergeefs. Veel werk om ze te maken en je kon ze niet lang bewaren. “Yn Grinslân binne se hiel populêr, hjirre net.” Smaken veranderen ook. Vegetariërs hebben bijvoorbeeld al veel meer keuze dan alleen de kaassoufflé.” De populariteit van snacks gaat op en neer. Zo kende de gehaktbal zware tijden. “Dat wiene doe fan dy stuiterballen. Mar mei eigenmakke gehaktballen giet it goed. Foaral wurklju binne der sljocht op.”Snackbar Lucy heeft sowieso wel een goede klik met het bedrijfsleven. Vrijdag tussen de middag snacken is voor sommige bedrijven vaste prik. Bij Lucy staan ze dan met zes man in de zaak. “Wy kinne it somtiden amper oan. We ha ek wol frege at in oantal bedriuwen net op tongersdei kin. Mar de freed liket heilich.” Om overeind te blijven is het volgens Jan zaak in te spelen op wisselende omstandigheden. IJstaarten en salades waren rond de feestdagen jarenlang toppers. “Mar dat ha supermerken oernaam.” De familie Boomsma nam veel initiatieven. Het een succesvoller dan het ander. Een lunchroom, een paar panden verderop was binnen een jaar weer dicht. De door deskundigen voorspelde behoefte aan aanbod tussen een snackbar en een restaurant in, kwam niet uit. Het was weer wel de bron van een ander succes. “Us Martin stie yn de lunchroom en hie net folle te dwaan. Sa binne wy mei besoargjen begûn.” Binnen een straal van maximaal tien kilometer rond Gorredijk bezorgt Lucy nu zo’n 150 bestellingen per week. “It is al sawat goed foar in tredde fan de omset.”
