Dankzij huurders verduurzaamt Elkien eerder

WIJNJEWOUDE Woningcorporatie Elkien is in Wijnjewoude begonnen met isolatie- en verduurzamingsmaatregelen aan 55 huurwoningen uit de zestiger jaren. Veel eerder dan de planning was. Dankzij de inzet van de buurtbewoners en de energieambities van het dorp.

Jelke Nijboer woont al zo’n vijftig jaar in de hoekwoning aan de Meester Geertswei, een straatje vol twee-onder-eenkapwoningen uit de jaren zestig. Slecht geïsoleerd. “By ús op de fliering koest sawat nei bûten sjen.” Hij spreekt in de verleden tijd. Vorige week liet woningbouwcorporatie Elkien dakisolatie aanbrengen. 

Het is het begin van een grote operatie, waarbij 55 huurwoningen in Wijnjewoude worden geïsoleerd aan de Meester Geertswei, de Te Nijenhuiswei en de Welfingstrjitte. Niet alleen de daken, maar ook de ruimte onder de vloeren en de spouwmuren. De woningen hebben nu een energielabel E of F, dat wordt straks label C. 

De bewoners van de woningen betalen zelf mee aan de operatie. In het kader van de Proeftuin Aardgasvrije Wijken (PAW) kreeg ieder adres in Wijnjewoude een cheque van tweeduizend euro voor de verduurzaming van hun woning. Op initiatief van Nijboer dragen alle 55 adressen hiervan 1.500 euro over aan Elkien, de overige 500 euro kunnen ze zelf besteden. “Op sommige adressen ha ik der wol in pear kear foar prate moatten, mar wy ha alle noazen deselde kant op krigen.” Elkien besloot daarop de aanpassingen van de woning naar voren te schuiven. De renovatie stond pas voor 2028 in de planning.

Het werd ook wel tijd voor maatregelen, vindt Nijboer. Veel bewoners in de straat klagen over tocht over de vloer en het niet warm kunnen krijgen van de woningen. Warme voeten houden valt in de wintermaanden niet mee. Zijn vrouw Iemie heeft regelmatig een kruik onder de voeten. De slechte isolatie van de woningen betekent niet automatisch dat alle bewoners grootverbruikers van gas zijn. De woningen zijn vergelijkbaar, maar het gasverbruik verschilt enorm. 

Het energiegedrag van de bewoners is hiervoor de belangrijkste oorzaak, concludeert ook Tina Hulst, bespaarcoach van Wijnjewoude Energie Neutraal. Jelke en Iemie Nijboer verbruiken bijvoorbeeld 500 kuub gas per jaar, ondanks de slechte isolatie. Een kwestie van bewust omgaan met energie, zo verklaart hij zelf. 

De kachel in huize Nijboer staat ’s nachts op 13 graden. Bij het opstaan gaat de thermostaat omhoog naar 15 graden. “Dan gean ik oan it wurk op de taxi en myn frou giet te kuierjen. Dan hoecht de kachel net heger.” Tegen tienen zijn ze samen thuis voor de koffie. In plaats van de kachel hoger te zetten, pakken ze er een elektrisch straalkacheltje bij. “Dan ha wy it samar waarm. En at de sinne op de ruten skynt is dat noch net iens nedich.” 

’s Avond gaat de thermostaat naar 19 graden. “Dat is foar ús genôch.” Op de bovenverdieping staan de radiatoren dicht. Ook in het gebruik van warm water zijn Jelke en Iemie zuinig. In de keuken hebben ze een cooker, die altijd warm water paraat heeft. Dat water nemen ze mee naar boven als er in de badkamer warm water nodig. En over het douchen is Jelke ook nuchter. “Dat kin mei trije kear yn de wike wol ta. Wy waskje ús earst bij de wasktafel en dan in pear minuten ôfspiele.” Met maandelijks 170 euro is het termijnbedrag van de energienota bij de familie Nijboer dan ook beperkt.

Het onlangs door Elkien geïsoleerde dak bij de familie Nijboer

De oude situatie

Veel verschillen

Niet iedereen in de buurt heeft een zo lage energierekening. Tina Hulst heeft niet een volledig overzicht van het gasverbruik in alle huurwoningen. “We weten wel dat de verschillen bij de huurders oplopen tot soms wel achthonderd euro per maand. Dat zijn enorme verschillen, ook afhankelijk van de contracten natuurlijk.” Hessel Offringa woont schuin tegenover Jelke en Iemie Nijboer. 

Hij gebruikt zo’n 1.500 kuub gas per jaar. Hij heeft nog een contract tot juni volgend jaar, maar gaat nu al bewuster met energie om. Maar wel op zijn eigen manier. De thermostaat van de centrale verwarming staat op 17 graden. De hele dag en de hele nacht. “Dan hoecht it hûs moarns net bot opwaarme te wurden. Ik tink dat dit gas skeelt.” Overdag is de alleenwonende Hessel aan het werk. Is hij ‘s avonds thuis, dan gaat de thermostaat een graadje hoger, maar dat is het dan. “Yn de keamers wêr’t ik net hoech te wêzen, stiet de kachel út. Mar yn de badkeamer en yn myn sliepkeamer ha ik de radiator al wat iepen stean. Ik ha in hekel oan in kâld bêd.” 

Door de hogere energieprijzen doucht Hessel ook minder, nu drie keer per week. Hessel heeft geen idee over hoeveel gas hij na de isolatiemaatregelen kan besparen. “Wy sille it sjen.” Dat geldt ook voor Jelke. Maar het straalkacheltje blijft. Alleen wordt de energie dan opgewekt door eigen zonnepanelen. De 55 woningen krijgen nu ieder zes zonnepanelen. De huurders betalen daar twee euro per paneel per maand voor. Eigenlijk zou Jelke twee panelen meer willen om zijn energiebehoefte helemaal te dekken. Dat stuit bij Elkien op bezwaren. Hessel hoopt aan de zes panelen wel voldoende te hebben, zodat zijn elektriciteitsrekening naar nul kan. “Ik wol sjen at ik de eigen stroom ek opslaan kin yn accu’s.” Hij werkt in de autobranche en denkt dat daar wel oplossingen liggen.

Bijzondere situatie

Ytsen Strikwerda van woningcorporatie Elkien vindt de situatie in Wijnjewoude uniek. “De subsidieregeling is een aanjager, maar we passen op dit moment de planning op meer plekken aan. Woningen met energielabel E, F en G komen versneld aan de beurt. We kunnen alleen niet alles tegelijk. In Wijnjewoude combineren we de maatregelen met andere onderhoudswerkzaamheden. We houden voorlopig vast aan de zes zonnepanelen per woning. Uitbreiden met extra eigen panelen van bewoners is administratief lastig, ook bij verhuizing van bewoners.”

Proeftuin

Wijnjewoude is sinds oktober 2020 een Proeftuin in het programma Aardgasvrije Wijken (PAW). Wijnjewoude Energie Neutraal (WEN) ontving voor het project een rijkssubsidie van 4,3 miljoen euro. Het geld is bedoeld om te laten zien dat het mogelijk is om op eigen kracht aardgasvrij te worden. Om dit doel te halen heeft WEN zich onder andere tot doel gesteld om voor het hele dorp Wijnjewoude veertig procent energie te besparen. Hiervoor is een stimuleringsregeling in het leven geroepen waarbij ieder adres 2.000 euro ontvangt als bijdrage in het nemen van maatregelen om energie te besparen.