Tijnje staat stil op 4 mei

TIJNJE Alles werkt mee aan een bijzondere 4-mei herdenking in Tijnje. Het is een mooie meiavond, de coronabeperkingen zijn verleden tijd. ‘Vrijheid in verbondenheid’ is het landelijke thema van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. “Dat wy hjir wer sa moai by elkoar wêze kinne, is de moaiste wize fan ferbining, dy’t ek rjocht docht oan wat we betinke”, zo hield wethouder Libbe de Vries de aanwezigen op de begraafplaats aan de Breewei voor.

Hij sprak honderden belangstellenden toe, het lijkt alsof toch iedere keer weer meer mensen hier bij willen zijn. Even na zevenen zijn ze voor een stille omgang vertrokken vanaf de kerk aan de Rolbrêgedyk. Onderweg sluiten nog Tynsters aan. Andere kiezen er voor om de hond uit te laten of net voor de stoet met de auto te vertrekken. Ook dat is vrijheid.

Eenmaal op de begraafplaats volgt een rondgang waarbij kinderen van de basisschool bloemen leggen bij de graven van dorpsgenoten die in de Tweede Wereldoorlog omkwamen. Een lange stoet mensen trekt over de schelpenpaden. Op de achtergrond begeleidt door stemmige muziek van De Bazuin.

Na de kranslegging neemt wethouder De Vries het woord. Hij deelt persoonlijke herinneringen aan zijn ouders die beide verzetswerk verrichten en in Oudeschoot na de bevrijding maandenlang in de nabijheid leven van een kampement van Canadese bevrijders die niet allemaal tegelijkertijd terug kunnen naar hun vaderland. 

Enkele Canadese officieren verblijven bij de familie op zolder. Libbe de Vries wordt zelf als nakomertje na de oorlog geboren. “Mar ik ha alle dagen meimakke hokker skrammen myn âlders meinamen út dy oarlochstiid. Sy wisten wat krapte wie, sy wisten hoe’t it wie om net frij te wêzen om te sprekken en net frij te wêzen om sjen te littet dast wat diest foar in oar. Om net frij te wêzen om dyn stim hearre te litten, net frij te wêzen om dyn stim út te bringen yn in demokratyske rjochtsteat.”

Dat die vrijheid niet vanzelfsprekend is, lezen en zien we iedere dag in de berichten vanuit Oekraïne. De Vries haalt die situatie een paar keer aan. Net als Marc Mulder, voorzitter van Plaatselijk Belang. “Ik ha yn it ferline wurke yn dat lân. Wêr’t de stêden no yn in koart skoft tiid plat bombardearre wurde. Net te begripen.”

De wethouder staat ook uitgebreid stil bij personen uit Tijnje zelf. Ook bij diegenen die de afgelopen decennia misschien niet altijd genoemd werden, maar wel degelijk slachtoffer zijn van de oorlog. Zoals Sjoerd Teijema die als opperwachtmeester van de KNIL in Nederlands Indië via Jappenkampen bij de beruchte Birma Spoorlijn terecht komt. En zich 4 juli 1944 met bijna 1.300 krijgsgevangenen inscheept en op weg naar Japan het slachtoffer wordt van Amerikaanse bommenwerpers die geen idee hebben van de opvarenden. 

De Vries eindigt met de worden van de voormalig Duitse president Von Weizsäcker. “Wa’t de eagen slút foar it ferline, is blyn foar de takomst. Sa is it mar krekt.”

Als opmaat naar de twee minuten stilte blaast Lieuwe Jeninga de taptoe, zoals hij al jaren doet. Op ruime afstand van het publiek, aan de overkant van de vijver, net voor de klokkenstoel. Een kippenvelmoment.

Tegen achten neemt het aantal zingende vogels toe. Alsof ze symbolisch willen zeggen: ‘Iedereen mag gehoord worden.’ Om acht uur wordt het stil op de begraafplaats. Iedereen denkt zijn eigen gedachten.