‘Voorbereiding geeft moeder vertrouwen’

URETERP In de ruim dertig jaar dat Elma Ebbinge-Rus op de kraamafdeling in het ziekenhuis werkt, kreeg ze steeds meer interesse in de emotionele kant van het geboorteproces. In haar eigen praktijk begeleidt ze nu vrouwen voor en na de bevalling. Verbeelding speelt hierbij een belangrijke rol. 

De zwangerschap, de geboorte van je kind, de kraamtijd. Het zou voor alle vrouwen een mooie tijd moeten zijn. Maar, die roze wolk is er niet altijd, is de ervaring van Elma. “Het loopt vaak anders dan een moeder zich heeft voorgesteld. Het blijft een natuurlijk en dus onvoorspelbaar proces. Je kunt je echter wel voorbereiden op wat er kan gaan gebeuren.”

Elma werkt al ruim dertig jaar als obstetrieverpleegkundige in het ziekenhuis. Ze is in deze functie betrokken bij de opname en de begeleiding van de kraamvrouwen en assisteert bij bevallingen. “Het is een gebeurtenis die je leven verandert. Een transformatie die vaak nog wordt onderschat. Met pijnbeleving, maar soms ook met verlies. In het ergste geval van het kind, maar minstens een derde van de vrouwen krijgt ook te maken met gezondheidsverlies.”

Ze verdiepte zich in de emotionele kant van het proces, van de zwangerschapswens tot conceptie, zwangerschap, baring, kraamperiode. Nu is ze actief als coach binnen haar eigen praktijk. Als herstelcoach voor moeders die ergens in het proces een trauma hebben opgelopen. En als preventiecoach om te proberen de kans op een trauma zo klein mogelijk te maken. “Dat traject bestaat uit vier gesprekken tijdens de zwangerschap: mijn leven, ik verwacht, ik beval, mijn herstel. Bovendien zijn er minimaal twee contactmomenten nadien.” 

Elma is ervan overtuigd dat moeders door een juiste voorbereiding beter in staat zijn in te spelen op wat er kan gebeuren. “Tijdens de zwangerschap en de bevalling is er altijd een kans dat een interventie nodig is, een ingreep die de natuurlijke processen verstoort. Het is goed om je van tevoren bewust te zijn van wat je wel en wat je niet wilt.” Daarnaast helpt Elma de aanstaande moeders ook bij het in kaart brengen van hun ideale omgeving. Welke mensen heb je nodig? Wie wil je in deze belangrijke periode graag nabij hebben? Een bevalling kan traumatisch zijn, waarbij de omgeving over iemands grenzen kan gaan zonder dit zelf te beseffen. “Er worden soms keuzes voor je gemaakt die je achteraf misschien liever anders had gezien.”

Verbeelding

Verbeelding speelt in de aanpak van Elma een belangrijke rol. “Je kunt je een voorstelling van het proces maken. Dan trek je het meer naar je toe. Weet je wat belangrijk is voor jou. Dat wil niet zeggen dat het exact zo gebeurt als je zou willen. Maar bij onverwachte ontwikkelingen herken je sneller situaties en kun je er beter op inspelen. Of kan iemand uit je omgeving, bijvoorbeeld je partner, op basis van jouw wensen handelen. Soms is ook een time-out mogelijk. Ik vertel een moeder niet wat ze moet doen, maar laat haar nadenken en afwegingen maken. De moeder bepaalt. Ik probeer alleen in haar moederbrein te komen en daar vragen te stellen.”

Als herstelcoach kan Elma helpen wanneer er een trauma is ontstaan, vaak al met één of twee gesprekken. “Vrouwen hebben soms vage klachten, terwijl er wel een link is met het geboorteproces. In herstelgesprekken probeer ik dan het moederbrein weer aan te zetten. Dan proberen we in de verbeelding alsnog af te laten spelen hoe het eigenlijk had moeten zijn. Daardoor plaatsen we het blije gevoel naast de vervelende ervaring. Zo komt er balans en wordt de vervelende ervaring beter geaccepteerd.

Jonge (aanstaande) moeders ervaren veel druk vanuit hun omgeving en hebben vaak zelf ook hoge verwachtingen. “Het moet allemaal perfect zijn, maar dat is het natuurlijk nooit. Of zelden.” Elma adviseert de jonge moeders niet alleen te investeren in een mooie kinderkamer, maar ook in zichzelf. “Een goede start werkt lang door. Op jezelf, op je gezondheid, op je kind, op je omgeving.”

Naast een begeleiding die uit meerdere gesprekken bestaat, organiseert Elma binnenkort met een collega ook maandelijks eendaagse workshops. Bedoeld als laagdrempelige kennismaking met deze manier van werken. Met een focus op de bevallingswensen.

Geborgenheid van tipi

Een van de moeders die Elma begeleidde, had een tipi als ideaalbeeld voor ogen. “Dat was voor haar een toonbeeld van rust, een plek van geborgenheid, van terugtrekken. Een plek om na te denken.” Het zette Elma aan het denken. “Zo’n plek kun je ook in je hoofd creëren. Het brein is een prachtig en krachtig orgaan. Er ligt veel vast, maar het is ook elastisch. Je kunt zelf je brein voeden, letterlijk en figuurlijk. In je brein kun je een plek creëren die je overal mee naartoe kunt nemen. Je eigen vertrouwde cocon, met alle spulletjes die je nodig hebt om je vluchtkoffertje mee te vullen.” Onder andere de ervaring met deze moeder bracht Elma ertoe om een kinderverhaal te schrijven. “Als kind vond ik het fantastisch om mijn eigen tent te maken. Daarin kon ik zijn als die indiaan, die moeder of wie ik dan ook wilde zijn. Die tent staat voor mij synoniem aan het brein.” Toen Elma las over TiPiSa!, besloot ze haar gedachten met Sa! te delen. 9maandencoach.nl

In de tipi-tent

Kom je mee in de tipi-tent?
Daar kan je alles zijn, wie of wat je wilt.
Je kan er van alles beleven.

Zal ik je vertellen hoe mijn tipi-tent eruit ziet?
Ik vind hem heel mooi.
Hij is niet groot maar groot genoeg voor mij.

Mijn tipi-tent is roze en versierd met bloemen.
Mijn lievelingskleur is roze.
En ik hou van bloemen.

Iedereen heeft een eigen tipi-tent.
Met eigen lievelingskleuren.
En lievelingsvormen of plaatjes.

Hoe ziet jou tipi-tent eruit?
Wat is jouw lievelingskleur?
Welke vormen of plaatjes vind jij mooi?

Als ik in mijn tipi-tent ben, is mijn denken heel groot.
Groter dan de hele wereld.
Groter dan de hele ruimte.
Zo groot als ik wil.

En ik kan zijn waar ik wil.
Ik kan horen, zien en voelen waar ik ben.
Jij kan dat ook, probeer maar.
Doe je ogen maar dicht en kijk maar.

Heb jij je ogen dicht?
Vind je het donker?
Kijk eens goed, zie je al die kleuren?

Kijk nog eens heel goed, met je ogen dicht.
Zie je al waar je wezen wilt?
Ben je er al?

Kan je al horen, zien en voelen waar je bent?
Misschien lukt het nog niet.
Of een klein beetje.
Of lukt het al wel?

Ik ga vaak naar binnen in mijn tipi-tent.
Als ik daar ben, ben ik waar ik wil zijn.

Weet je waar mijn tipi-tent staat?
In mijn hoofd.
En alleen ik kan hem zien.
En alleen ik kan erin.

En jij?
Heb jij al je eigen tipi-tent?
Dat kan hoor!
In jouw hoofd staat jouw tipi-tent.
Hij ziet eruit zoals jij dat wilt.
Alleen jij kan hem zien.
En alleen jij kan er in.

Veel plezier in je eigen tipi-tent!