‘Lekker de zorgen van je af fietsen’
NieuwsGORREDIJK Als heel veel Nederlanders zich nog eens omdraaien in hun warme bed, stappen drie mannen regelmatig op de fiets om naar hun werk te gaan. Weer of geen weer. Zomer of winter. Wind mee of wind tegen. “It waar makket my neat út. Ik gean op ‘e fyts.” En hun werk is niet om de hoek. Gjalt Wijma fietst van Gorredijk naar Leeuwarden. Sent Tissingh woont in Groningen en werkt in Beetsterzwaag en Paul Veldhuis pakt regelmatig de fiets van Ureterp naar Groningen.
Gjalt Wijma werkt in Leeuwarden. Vanuit Gorredijk zo’n veertig kilometer verderop. Gjalt gaat toch regelmatig op de fiets. Gelukkig heeft hij geen gewone, maar een hele snelle fiets, een speed pedelec. “Ik bin in oerke ûnderweis en dan bin ik al op it wurk.” Gjalt (46) vertrekt om half zeven ’s ochtends; via Tijnje en Akkrum fietst hij naar zijn werkplek op het provinciehuis. In de verte kan hij dan algauw de hoge flatgebouwen van Leeuwarden zien. “Moarns nim ik altyd deselde route. Middeis fyts ik noch wolris wat oare paadsjes.”
Sinds twee jaar fietst hij enkele keren per week van huis naar zijn werk. Voor de coronaperiode had het gezin Wijma twee auto’s voor de deur staan, maar omdat ze toch niet naar het werk konden, besloten ze een auto van de hand te doen. “Doe’t wy wer gewoan nei it wurk koenen, woe ik net wer in auto keapje, doe ha ik dizze fyts kocht.” Omdat Gjalt zo vroeg naar zijn werk gaat, komt hij nauwelijks schoolkinderen of ander fietsverkeer tegen en kan hij lekker stevig doorfietsen. Zijn speed pedelec kan met aandrijving een snelheid bereiken van liefst 45 km/per uur. Hij vliegt als het ware over de weg en heeft bovendien voorrang op afslaande auto’s en hoeft daarom zelden af te remmen. “Underweis fan myn hûs nei kantoar kom ik mar ien stopljocht tsjin. At ik mei de auto gean, ha ik der njoggen.”
Niet op fietspaden
De hoge snelheid waarmee hij fietst, betekent natuurlijk wel dat hij extra moet opletten. Om ongelukken te voorkomen mag hij met zijn speed pedelec niet op de fietspaden komen; binnen de bebouwde kom rijdt hij tussen de auto’s. Het verschil in snelheid tussen gewone fietsers en een speed pedelec is namelijk te groot. “In soad minsken kinne myn snelheid net ynskatte. At se my sjogge, bin ik der al. Ik moat myn kop der altyd goed by hâlde.”
Zodra hij in Leeuwarden is, mindert hij vaart en fietst dan ongeveer 30 km/per uur. Tussen de auto’s rijdt hij dan verder naar kantoor. Op het werk stalt hij zijn fiets in de fietskelder, waar hij de fietsaccu kan opladen. Daar kan hij ook douchen en zich verkleden. “Ik ha der skjinne klean en skuon stean.” Omdat het een lange afstand is en het vrijwel altijd waait, heeft Gjalt goede kleding en schoeisel nodig. Waterdichte kleding, warme handschoenen en schoenhoezen. Het wisselvallige weer schrikt hem echter in het geheel niet af. “Min waar makket my neat út. At it no waait of reint, ik gean op ‘e fyts.”
Druk bij douche
Sent Tissingh is ook zo’n forens die op de fiets grote afstanden aflegt naar het werk. Maar voor hem geen aandrijving, hij gebruikt puur spierkracht. Hij fietst vanuit Groningen naar het gemeentehuis in Beetsterzwaag waar hij werkt op de afdeling Ruimtelijke Ordening. Sent (63) is een voormalig amateur-wielrenner en fietste tot zijn 59e in het wielerpeloton. Nu fietst hij gemiddeld twee keer per week naar Beetsterzwaag. “Het kost me twee uur heen en twee uur terug. Als ik stevig doortrap, doe ik er een uur en drie kwartier over.” Hij stapt ’s ochtends om half zeven op zijn racefiets en neemt vrijwel altijd de kortste route via Leek, Marum en Frieschepalen. Op het gemeentehuis kan hij douchen en zich omkleden. “Ik moet de laatste tijd soms even wachten, omdat er meer fietsers zijn. Het is wat krapjes.” Als reden waarom hij in alle vroegte en in het donker ’s ochtends op de fiets stapt, geeft hij aan dat hij zich fit voelt en dat het een manier van leven is. “Het is pure liefhebberij. Ik denk er niet over na. Ik doe het gewoon.”
Paul Veldhus. - Foto: Remco Hofman
Elkaar groeten
Als Sent naar Beetsterzwaag fietst, komt hij onderweg vaak een andere fietsforens tegen die de andere kant opfietst. Ze steken even de hand op en buigen zich dan weer over het stuur. Die andere fietser is Paul Veldhuis (43) uit Ureterp. Hij is een actief wielrenner die nog regelmatig aan wedstrijden deelneemt. Paul fietst drie of vier keer per week naar Groningen waar hij lesgeeft op de Johan Cruyff Academy. De kortste weg is 34 kilometer via Marum en Tolbert. “Ik nim altyd it koartste paad en at ik fan ‘e wyn ha, bin ik yn in oere op skoalle.” Onderweg komt hij slechts één stoplicht tegen. Op het werk heeft hij schone kleren en twee paar schoenen staan. In zijn rugzakje zit alleen een ‘bôlebakje’. “Ik ha gjin boeken of papieren by my. Ik kin thús gewoan ynlogge op it systeem en kin sa thúswurkje.”
Weer en wind houden Paul niet tegen. Maar als het sneeuwt en glad is, pakt hij zijn gravelbike met bredere banden. En als het echt niet anders kan dan neemt hij eens per maand de bus. Heeft hij weleens een lekke band of pech onderweg? “Ik fyts no twa jier nei Grins ta en ha noch mar twa lekke bannen hân. It minste fyn ik om mei tsjinwyn nei hûs ta te riden.” Paul heeft diverse redenen om bijna dagelijks naar Groningen te fietsen. Het is goed voor het milieu, goedkoper en een goed voorbeeld voor kinderen. Bovendien ben je lekker buiten, je ziet de zon opkomen en op weg naar huis kun je alle zorgen even van je af fietsen. Maar hij heeft nog een speciale reden: “At der oait noch wer ris in Alvestêdetocht komt, dan bin ik yn elk gefal yn kondysje.”
