Voor boeren telt iedere kilo stikstof

NIJ BEETS Een paar tractoren met indrukwekkende machines en meer dan honderd boeren die naar het gras turen, spoortjes mest beoordelend. Een bijzonder beeld tijdens een bemestingsdemonstratie in Nij Beets, georganiseerd vanuit het project Bemest op z’n Best, waarin boeren zelf op zoek gaan naar emissiereducties.

Het melkveebedrijf van de familie Zwaagstra aan de Janssen-Stichting in Nij Beets is een van de bijna twintig onderzoeksbedrijven van het landelijke Netwerk Praktijkbedrijven. Sytze Zwaagstra legt uit dat er bij hen in de stal nu een druppelsysteem wordt aangelegd. Door de mest op de dichte vloer natter te maken, is de mest eenvoudiger uit de stal te schuiven, zo is de gedachte. En dat moet leiden tot circa dertig procent minder emissie van ammoniak en methaan. 

“Hjir leit oare kant dyk in Natura 2000-gebiet. Wy wolle hjir graach buorkjen bliuwe”, aldus Sytze.” Vorig jaar kwam minister Van der Wal bij Zwaagstra op bezoek. Zij sprak bemoedigende woorden, herinnert Sytze zich. “Mar wy wolle sels ek oan de slach om dwaan bliuwe te kinnen wat wy no dogge.” De familie Zwaagstra melkt op twee locaties met drie robots 160 koeien. Het areaal omvat 150 hectare veen- en zandgrond, waarvan vijftig hectare in eigendom.

De melkveehouderij wordt opnieuw geconfronteerd met strengere mestregels. Ze raken de uitzondering dat er in Nederland meer mest mocht worden uitgereden dan elders, kwijt. Bovendien dreigt een nog verdere aanscherping van bemestingsnormen. En dus zoeken de boeren naar oplossingen waarbij bijvoorbeeld tijdens het toedienen van de mest aan het grasland minder stikstof verloren gaat. Want iedere kilo stikstof telt en dan is het zonde dat je bij het uitrijden van de mest stikstof laat vervliegen, zo hield een onderzoeker de ruim honderd aanwezige boeren voor. Bovendien: meer stikstof in de grond betekent ook meer gras.

‘De kuil van de toekomst’ is een tweede project dat in Nij Beets aandacht kreeg. Waar in het verleden de kuil het resultaat was van bemesten en het groeien van het gras, moeten de boeren nu eigenlijk omdenken. Dat betekent beginnen met te bepalen wat voor kuil je wilt hebben en dan kijken welke bemesting daarbij hoort. En de samenstelling van het voer heeft uiteindelijk ook weer invloed op de samenstelling van de mest. 

Stikstof houdt de gemoederen in de melkveehouderij dus nog steeds volop bezig. Dat wil niet zeggen dat er de afgelopen jaren niets is gebeurd. De melkveehouders kregen in Nij Beets van de onderzoekers ook complimenten. In de afgelopen 25 jaar is de ammoniakuitstoot al met meer dan twee derde gedaald. Maar dat is nog niet genoeg, zo klonk tegelijkertijd de waarschuwing.

Door meer aandacht te besteden aan de manier van mestaanwending op het land, is naar verwachting de stikstofemissie op het land met nog zo’n vijftig procent terug te brengen. Daarbij wordt onder andere gekeken naar technieken om de mest dieper in de bodem te injecteren, de mest op het land af te dekken met bijvoorbeeld een krijtemulsie of door de mest voor aanwending aan te zuren. Het netjes werken door de chauffeur en het goed afstellen van de machine betaalt zich volgens de onderzoekers ook zeker uit. Alle mogelijke pluspunten kunnen bij elkaar opgeteld jaarlijks tot circa 350 euro per hectare schelen, zo wordt de boeren voorgerekend. En dus volgden tientallen kritische ogen de resultaten van de verschillende technieken. Spoortjes mest werden beoordeeld en links en rechts ging de schop de grond in om te kijken naar waar de mest zat. Om het belang van een goede afstelling van de machines te benadrukken, konden de boeren ook met eigen ogen zien wat de effecten hiervan zijn.

Foto’s: Arend Waninge