Het verhaal van de stinzeplanten
Nieuws De Lyclamatuin lijkt uitgebloeid, de paarse krokuszee is verdwenen. Toch valt er veel te ontdekken in de voormalige adellijke tuin. “Sjoch, dit is de narcissus poëtica”, wijst Lies Scholte. Zeven exemplaren van deze dichtersnarcis heeft ze nu ontdekt op het grasveld bij de notariskoepel achter het gemeentehuis van Beetsterzwaag.De dichtersnarcis is een late bloeier legt Lies uit aan de vijftien deelnemers van de Stinzenwandeling. “Stean se rjocht, dan stean se op it punt om te bloeien. Fan ‘e moarn ha ik even ien op de kop tikke, as de kop ombûgd, gean se bloeien.” Een aantal jaren geleden zijn een paar honderd van deze narcissen aangeplant in het grasveld. “Mar doe ha se meand en meand en dêr hâlde dizze narsissen net fan.” De oorspronkelijke dichtersnarcissen zijn geplant door de familie Lyclama legt ze uit. “Warskynlik ha sy se krigen fan de befreone famylje Van Welderen Rengers út Grins. Aadlike famyljes wikselen in soad planten út.”
Stinzeplanten is een verzamelnaam voor verwilderde bol- en knolgewassen die bloeien als de bomen nog niet in blad staan. Vanaf de zestiende eeuw werden ze uit zuidelijke landen geïmporteerd en aangeplant bij buitenplaatsen, kastelen en landhuizen. Het sneeuwklokje is er een van. Twee soorten staan er in de Lycklamatuin. “De gewoane is al útbloeid, de dûbele bloeit noch.” Dat het dubbele sneeuwklokje nog bloeit, komt omdat het geen meeldraden heeft, legt Lies uit. “It klokje ropt: befrucht my, befrucht my. Mar in bij hat der neat oan, sa kin it klokje langer bloeie.”
Op tafel in de notariskoepel staan diverse soorten stinzeplanten. Om mee te nemen maar ook voor aanschouwelijk onderwijs. Een groene sliert met een bolletje er onder aan, dat is de holwortel. Er zit een gat in het bolletje, vandaar de naam. Uit haar achterzak haalt Lies een verfrommeld bosje groen. “Rûk mar ris, lekker hè?” De geur van het lievevrouwebedstro valt in de smaak. Het zaad van de corrydalis wordt verspreid door mieren. “Der sit in lyts swiet hapke foar harren oan. Se stean yn de Lycklamatún, eartiids ek by Lyndensteyn mar dy bin der net mear.”
Op haar knieën duwt ze het blad van de uitgebloeide krokussen opzij. Als je goed kijkt, zie je daar driehoekige zaadvorming, de bijen hebben hun werk gedaan zegt Lies. De wandeling gaat voorzichtig stappend verder tussen geel speenkruid, blauw sneeuwroem en paars/roze voorjaarshelmbloem naar het ovalen perkje achter het Lyclamahuis. De sneeuwklokjes die daar staan, staan er al honderd jaar heeft onderzoeker Hindrik van der Ploeg Lies verzekerd. “Sjoch hjir stiet ek volgelmelk, it bloeit noch net. In goeie stelregel is: as de vogelmelk bloeit, kinst straffeleas it perkje meane.”
In de boomwal aan de westkant van het perkje staat een zeldzaam exemplaar: de pimpernoot. De pimpernoot past in het stinzenplantenmilieu en werd geïmporteerd uit het Middelandse Zeegebied. De bloemen lijken op die van het lelietje-van-dalen. “In ekspert hat der by west, hy hie noch nea sa’n grut eksimplaar sjoen. Dêr mei we grutsk op wêze, want dizze is seldsum.” Door het Lyclamapark ging de wandeling verder via de Boslaan naar Park Lyndensteyn om te eindigen bij de Tropische Kas.
