‘Lokaal sportbeleid vraagt visie en lef’

GORREDIJK Corona zorgt momenteel voor een gezondheidscrisis. Maar Jan Dirk van der Zee waarschuwt voor een misschien nog veel grotere gezondheidscrisis die ons te wachten staat. Te veel mensen leven ongezond en bewegen veel te weinig. Een landelijk probleem, maar de directeur amateurvoetbal bij de KNVB vindt dat lokale overheden ook veel zouden kunnen doen. “Dat vraagt wel om visie en lef.” ‘Opsterland in beweging’ is vrijdag het thema van het Sa! Politiek Café. 

De in Gorredijk opgegroeide Jan Dirk van der Zee is landelijk een groot pleitbezorger voor meer bewegen. Als bestuurder bij de nationale voetbalbond benadrukt hij in columns, tweets en interviews het grote belang van meer sporten en bewegen. “Maar ik merk ook hoe moeilijk het is om dat bij politieke bestuurders tussen de oren te krijgen. Ook in de coronacrisis kreeg sport te vaak en te lang niet de aandacht die het verdient.” Sport en cultuur zitten in hetzelfde schuitje, vindt Van der Zee. “We zijn ook veel te lief. Dat burgemeesters vorige week de originele en kleinschalige cultuuracties wilden stoppen, zegt veel. De schrijver Ramsey Nasr stelde vorig jaar al dat cultuur tegenwoordig als ornament wordt gezien, terwijl het een fundament hoort te zijn. Ik vind dat ook hier sport en cultuur op één lijn staan.”

Bewegingsonderwijs

Van der Zee maakt zich zorgen over de motorische ontwikkelingen bij kinderen. Hij wijt dat onder andere aan het feit dat het bewegingsonderwijs veel te lang een ondergeschoven kind is geweest. “Terwijl bewegen net zo belangrijk hoort te zijn als taal en rekenen. De KNVB en NOC*NSF pleitten  al eerder voor een fysiek alfabet, iedere dag sporten als vak. Van alle Europese kinderen bewegen de Nederlandse kinderen het minst. Als je dat weet dan horen toch alle alarmbellen af te gaan.” Ook ziet hij dat spelende kinderen veel minder klimmen, klauteren en vallen. “Daar zie je ook het belang van goede speeltuinen.”

Sportvisie ontbreekt

De gezondheidscrisis die ons wacht als gevolg van te veel overgewicht en te weinig bewegen is een landelijk probleem, maar volgens Van der Zee kan de lokale overheid ook veel meer doen dan nu het geval is. “Veel te weinig gemeenten hebben een duidelijke sportvisie, die is opgesteld door mensen uit de praktijk met verstand van zaken. Bij veel sportclubs zitten professionals, gebruik die kennis.” Hij ziet ook in de praktijk dat gemeenten wel hun best doen met lokale sportakkoorden en allerlei kleine sympathieke projecten. “Maar daar redden wij het niet mee, het is te vaak gepruts op de vierkante meter.”

Meer lokale belasting

De lokale ambitie moet veel hoger liggen, bepleit Van der Zee. De infrastructuur met accommodaties moet op orde zijn en niet jarenlang voortslepen, zoals hij in Gorredijk ziet. “Vraag burgers lokaal bijvoorbeeld jaarlijks 25 euro meer belasting en besteedt dat helemaal aan sport. Dat stuit helemaal niet op veel weerstand, verwacht ik. Maar dit vraagt om meer lef dan er vaak is.” Iedere euro die je in sport en bewegen investeert, levert elders twee of drie euro op. Die rekensom is volgens Van der Zee al veel vaker gemaakt. “Bij de KNVB onderzoeken we nu of we het maatschappelijk rendement van sport nog beter in kaart kunnen brengen. Sport is namelijk niet alleen goed voor de gezondheid, het haalt mensen fysiek en mentaal uit hun isolement, leert ze samen te werken, het maakt de mienskip sterker, het leert mensen om te gaan met verlies en tegenslag. Zo kan ik nog wel even doorgaan. Als je dat ook allemaal meeneemt, is lokaal investeren in sport en bewegen misschien wel veel makkelijker te verkopen.”

Kinderen gratis sporten

Van der Zee pleit er al langer voor om kinderen tot 18 jaar gratis te laten sporten. Hij rekende als eens uit dat dit jaarlijks landelijk een miljard euro kost. “De suikertaks levert de Staat straks jaarlijks veel geld op. In Engeland gaat de hele opbrengst van de suikertaks naar sport en onderwijs. Dat kan ook hier een keuze zijn.” Die landelijke bijdrage zou mooi zijn, maar Van der Zee ziet ook lokaal veel kansen. Door gericht verenigingen te ondersteunen, kun je ervoor zorgen dat verenigingen zich beter kunnen organiseren en ze de contributie zo laag mogelijk kunnen houden. “Ook dat is een route om sport te stimuleren. Maar denk ook aan het professionaliseren van het kader, de trainers en coaches. Dat ligt nu bijna allemaal in handen van vrijwilligers. Hier past een lokale aanpak heel goed. In Nederland durven we vaak niet groots te denken. Investeer lokaal vooral ook in het kader. De trainingen en begeleiding bepalen vaak of mensen stoppen of doorgaan.” Dat er iets moet gebeuren, is landelijk wel doorgedrongen, ziet Jan Dirk in het regeerakkoord van het nieuwe kabinet. Hij is enthousiast over het idee van de rijke schooldag, waarbij leerlingen dagelijks langer op school zitten en er iedere dag extra aandacht is voor sport en cultuur.

“Dan moeten lokaal onderwijs en sportverenigingen beter samenwerken. In de praktijk is dat vaak nog lastig. Door inzet van professionals kun je veel meer doen, maar dat vergt gemeentelijk beleid. Het kabinet trekt 25 miljoen voor het plan uit, maar dat zijn peanuts. Geloof je in sport, dan moet dat 250 miljoen zijn. Iedere euro verdien je dubbel en dwars terug. Als je maar visie en lef hebt.”