Meindert en Freek over Domela

NIJ BEETS Muzikant Meindert Talma verzorgt eind juli in It Damshûs drie speciale uitvoeringen van zijn Domela Passie. Met een groot koor, een band, een strijkersensemble. En met Freek de Jonge: “Als de wereld iets nodig heeft, is het de wil en bevlogenheid om er samen een andere wereld van te maken.”

Op 18 november 2019 was het precies honderd jaar geleden dat Ferdinand Domela Nieuwenhuis overleed. De herdenking van de aartsvader van het Nederlandse socialisme en anarchisme in het daaropvolgende jaar werd in de wielen gereden door de coronapandemie. Dat gold ook voor de Domela Passie, een productie van Meindert Talma, met zestien liedjes over het bijzondere leven van ‘Us Ferlosser’. De passie werd al wel met veel succes uitgevoerd op Explore the North 2019. 

Talma is gefascineerd door Domela Nieuwenhuis, die in zijn ogen geen gemakkelijk leven had. Als domineeszoon geboren, later vooral opkomend voor de arbeiders, als woordvoerder voor de massa die de maatschappij en haar leiders aanklaagt. Bovendien een man die zijn eerste drie vrouwen in het kraambed verloor, ook een van zijn kinderen overleed jong. 

Talma: “Hy liet God efter, mar Jezus net. Hy waard sels ek as in soarte fan Jezus sjoen en dat liet hy himsels ek graach oanleune. Hy seach himsels ek wol as in soarte fan martelaar.” Talma vindt dat het leven van Domela daarom heel geschikt is om een passie van te maken, het beschrijven van een lijdensweg.

Voor drie speciale uitvoeringen van de passie in Nij Beets dacht Meindert dat het leuk zou zijn om een verteller van enige faam in te schakelen. Hij zocht contact met Freek de Jonge, die niet lang hoefde na te denken. Ook hij vindt de persoon Domela Nieuwenhuis intrigerend. “Het fenomeen spreekt mij aan. Het lijkt een persoon van een voorbije geschiedenis. Tegelijkertijd, als we nu echt niets nodig hebben, dan is het wel de wil en de bevlogenheid om er samen een andere wereld van te maken. Domela vocht tegen het kapitalisme. Maar zo langzamerhand zijn we allen kapitalisten en richten ons zelf te gronde.” 

De Jonge, zelf een zoon van een dominee, krijgt vaak de vraag of hij nog in God gelooft. “Kijk, je moet in het leven ergens in geloven, anders kun je niet leven. Ik geloof in de keuzes die ik maak, al worstel ik ook daar natuurlijk vaak mee.”

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846-1919) was grondlegger van het socialisme en anarchisme in Nederland. Na een korte periode als luthers predikant, werd hij actief in de vrijdenkersbeweging, die het zelfstandig denken stimuleerde en zich meer en meer ontwikkelde tot atheïstische beweging. Van 1888 tot 1891 was Domela het eerste en enige socialistische lid van de Tweede Kamer. Daarna trok hij de conclusie dat de parlementaire democratie niet geschikt is voor het verwezenlijken van de socialistische idealen. Aan het eind van de negentiende eeuw bekeerde hij zich tot het anarchisme. 

De Domela Passie is gebaseerd op het bijzondere leven van dit zowel geliefde als gehate figuur. Als geboren en getogen Fries in het dorp Surhuisterveen, kende Meindert Talma de verhalen over Domela, die een held was in het zeer armoedige Surhuisterveensterheide en omgeving met zijn vele heidebewoners en plaggenhutten. Al op de middelbare school schreef hij ‘De heidedorpen in de noordelijke Wouden van Friesland’, een scriptie over zijn armoedige roots.

De Domela Passie in It Damshûs is te zien op donderdag 21, vrijdag 22, zaterdag 23 en zondag 24 juli om 20.00 uur. 

Kaarten via explore-the-north.nl