‘Je fernimme sa’n helm eins net iens’

GORREDIJK Het dragen van een fietshelm is voor racefietsers en mountainbikers heel gewoon. Bij ‘gewone’ fietsers wordt de helm ook langzaam maar zeker populairder. Zeker na de opmars van de elektrische fietsen. Voor een wettelijke verplichting om een helm te dragen lijkt in Nederland nog niet veel draagvlak.

Voor Jantiene Slange uit Ureterp is het geen discussie of ze wel of niet een fietshelm draagt. “De sûnens giet foar alles en ik bin nochal wat fan de previnsje. Ik set de helm dus altyd op. Dat doch ik leaver as dat ik daalk oer de kop flean en dan tink: hie ik ‘m mar opdien.” Ook haar man Jan draagt inmiddels altijd een fietshelm. Ze zijn niet de enigen, valt hen op nu het fietsseizoen weer is begonnen. “Neffens my drage hieltyd mear minsken in helm.” De helm vindt ze niet zwaar. Het komt zelfs wel voor dat ze de fiets in de garage heeft gezet en dan pas later binnen ontdekt dat ze de helm nog op heeft. “Dan hie ik it net iens yn de gaten.” Voor Jantiene is de snelheid van de elektrische fiets de aanleiding geweest om de helm te dragen. Ze houden meestal een snelheid aan van circa twintig kilometer per uur. “Mar ik gean op de gewoane fyts te boadskipjen en dan doch ik de helm net op.” Ook voor Fedde en Jikke Kortstra uit Terwispel is het dragen van een helm standaard. Jikke: “Wy ha yn de famylje sjoen wat foar ûngelokken der gebeure kinne.”

Cijfers zijn duidelijk

Hoewel nog lang niet iedereen overtuigd is van het positieve effect van de fietshelm, spreken wetenschappelijke onderzoeken boekdelen. In 2020 reed ongeveer een derde van alle fietsdoden op een elektrische fiets. Het dragen van een fietshelm kan in Nederland jaarlijks leiden tot 85 minder dodelijke verkeersslachtoffers en circa 2.500 minder ernstig verkeersgewonden, vooral bij ouderen (70+). Dat zijn cijfers die door het SWOV (wetenschappelijk onderzoek verkeersveiligheid) zijn gepubliceerd. Onderzoekers die tientallen internationale onderzoeken met elkaar vergeleken, concluderen dat een fietshelm de kans op ernstig hoofdletsel met zestig procent verkleint. Uit analyses van dodelijke ongevallen blijkt bovendien dat bijna vier op de tien overleden fietsers het ongeval hadden kunnen overleven bij het dragen van een helm. De positieve effecten van de helm gelden vooral bij eenzijdige ongevallen. Dat zijn in de praktijk 60 tot 95 procent van de fietsongevallen waarbij de fietser in het ziekenhuis terechtkomt. Volgens onderzoekers leidt het dragen van een helm niet tot roekelozer gedrag van fietsers. Of een verplichte fietshelm ook leidt tot een daling van het aantal fietsers is niet duidelijk. Onderzoekers spreken elkaar daarover tegen. 

In Nederland geldt op dit moment alleen een verplichte fietshelm bij de zogenaamd speed pedelecs, de snelle e-bikes.