De kunst en de biodiversiteit

BEETSTERZWAAG Het boek ‘Veldwerk’ van Christiaan Kuitwaard en Jan Kleefstra verscheen al in 2020. Maar met de huidige landelijke discussie over de stikstofplannen van het kabinet en de effecten daarvan, is de inhoud actueler dan ooit. Aquarellen en gedichten als alarmsignaal.

Vanaf 2018 trokken dichter Jan Kleefstra uit Akkrum en kunstenaar Christiaan Kuitwaard uit Oldeberkoop regelmatig samen het veld in. Om te zien en te ervaren wat er nog wel was en wat inmiddels was verdwenen. Ze zochten een plek op en gingen aan de slag. Kleefstra dichtte, Kuitwaard schilderde. Ter plekke ontstond het eindresultaat. Achteraf bijsturen was er niet bij, zo spraken ze samen af. 

“De poëtische tekst en het beeld horen bij elkaar. Op hetzelfde moment lieten we ons samen inspireren”, vertelt Kuitwaard. Aanleiding voor het project was een lezing van vogelprofessor Theunis Piersma en componist Sytze Pruiksma. “Het heeft mij langzaam maar zeker bewust gemaakt van het probleem. Landschap en natuur betalen de prijs van hoe wij leven. Hier wilde ik iets mee doen. Jan kende ik al langer. Samen wilden wij ook onze bijdrage leveren.”

Het resultaat is een serie van 38 aquarellen gecombineerd met gedichten en teksten die zijn gepubliceerd in het boek ‘Veldwerk’. Daarin treft de lezer ook zestien essays aan van deskundigen die ieder vanuit hun eigen expertise en achtergrond kijken naar de staat van het landschap en de terugloop van de biodiversiteit. 

Aan het woord komen onder andere vertegenwoordigers van de zuivelindustrie, boeren, wetenschappers, bestuurders en politici. Kuitwaard: “We praten al tientallen jaren over de teloorgang van de biodiversiteit. Alleen preken voor eigen parochie helpt ons niet vooruit. We moeten samen door een deur. Daarom wilden we het ook van verschillende kanten belichten.” Een recensent in Trouw omschreef de publicatie als een alarmerend boek over een stille pandemie.

Boswerk

De manier van samenwerken is beide kunstenaars goed bevallen. “Heerlijk om er samen opuit te trekken.” Kuitwaard en Kleefstra werken nu aan het vervolg, ‘Boswerk’ dat in 2023 moet verschijnen. “Maar we werken nu met één schrijfster voor één lang bijbehorend essay.” Bovendien maakt Kuitwaard voor ‘Boswerk’ olieverfschilderijen, terwijl hij voor ‘Veldwerk’ aquarellen maakte. 

Volgens Kuitwaard helpen beide projecten bij het informeren, wakker schudden en betrokkenheid creëren van de burgers bij een groot maatschappelijk probleem. “Landschap is vaak de muze, de inspiratie van de kunstenaar. Ik maak voor deze projecten bewust toegankelijk werk. De kunst is ondergeschikt gemaakt aan het onderwerp.” 

Op zaterdag 2 en zondag 3 juli (14.00, 15.00 en 16.00 uur) geven Christiaan Kuitwaard en Jan Kleefstra een presentatie en voordracht over de project ‘Veldwerk’ en ‘Boswerk’. Het is een onderdeel van het programma van het Kunstweekend Beetsterzwaag in de tuin achter het Lycklamahûs.