‘Biologisch hoeft echt niet allemaal in één keer’

9 februari 2022, 10:58 Algemeen

GORREDIJK Biologische producten worden steeds populairder, de vraag naar duurzame voedselproductie groeit en het areaal biologische landbouwgrond neemt toe. Toch kan het beter, zegt Els van Rooijen van natuurvoedingswinkel De Rounte in Gorredijk. “We lopen in Nederland op biologisch gebied ver achter op de rest van Europa.”

Els van Rooijen neemt Oostenrijk en Estland als voorbeeld. “Zij zijn Europees koploper, daar is bijna 20 tot 24 procent van de landbouwgrond biologisch. In Nederland is dat maar 4 procent.” Uitputting van de grond betekent dat er minder gewassen kunnen groeien. Op den duur leidt dat tot verwoestijning van de aarde, zo stelde de Verenigde Naties al in 2019 in haar onderzoek naar klimaatverandering. “De huidige gangbare land- en tuinbouw en veeteelt put de aarde uit, geeft te weinig terug en dat is uiteindelijk een doodlopende weg”, vindt Els. “Bovendien komen er steeds meer problemen met pesticiden, denk aan bijen- en insectensterfte, maar ook aan grondwatervervuiling en gezondheidsgevaren voor mens en dier. Bij biologische landbouw werkt men aan de toekomst: hoe houd je de grond gezond en vitaal en geef je zoveel mogelijk terug aan de aarde.”

Monocultuur en bio-industrie

Nederland zou zichzelf voor een groot deel prima kunnen voeden, stelt Van Rooijen. “We hebben in Nederland heel veel goede landbouwgrond en met de Universiteit in Wageningen ongeveer de beste kennis ter wereld op dit gebied. Maar wat doen we? We verknallen het met de verbouw van veel monocultuur en bio-industrie waarvan ook nog eens veel producten voor export bestemd zijn.”

Een deel van de oplossing zit wat haar betreft in gemengde bedrijven: veeteelt samen met land- of tuinbouw. “Je kunt niet meer terug naar de boerenbedrijven van vroeger, maar we zouden hier wel een tussenweg in moeten kunnen vinden.” Als goed voorbeeld noemt zij het grote cluster van biologische bedrijven in de Noordoostpolder. “Daar gebruikt de landbouwer de koeienmest van de buurman die melkveehouder is. Tuinbouwers zijn daar bezig met ‘strokenteelt’. Elke strook een andere groente; het levert meer insecten op en is heel erg goed voor de grond. Door wisselteelt vinden er minder aantastingen plaats en zijn bestrijdingsmiddelen niet nodig.”

Eerlijke prijs

Van Rooijen vindt dat de overheid veel te weinig doet en geen visie toont, ze zou graag zien dat Den Haag vol inzet op biologische landbouw. “Geef alle boeren maximale financiële steun en praktische begeleiding met omschakelen in plaats van te komen met vage en dure stikstofregelingen.” Wat ze bovendien minstens zo belangrijk vindt is het betrekken van supermarkten bij de teelt en verkoop van biologische producten. “Het wordt tijd dat ze eindelijk de boeren een eerlijke prijs gaan betalen voor hun producten en arbeid.”

Dat het aandeel biologisch in Nederland nog niet zo groot is als elders en het marktaandeel ook niet snel groeit, is volgens Van Rooijen ook een kwestie van vraag en aanbod. Biologische groenten, fruit, zuivel en vlees zijn wat duurder. “Bij biologische productie is de opbrengst per hectare lager. De productie is bovendien vaak arbeidsintensiever. Ook biologische kruidenierswaren zijn soms wat duurder, onze muesli’s komen bijvoorbeeld van kleine bedrijfjes die niet in bulk produceren.” Haar tip: koop eerst eens wat basisproducten die je veel gebruikt biologisch, bijvoorbeeld melk, brood, aardappelen, groente en fruit. “En kijk dan in je budget wat je nog meer biologisch kunt kopen. Het hoeft echt niet allemaal in één keer.”

Fairtrade

Verswaren betrekt De Rounte voor een groot deel van bio-producenten uit Noord-Nederland, alle voedingsmiddelen in de natuurvoedingswinkel voldoen aan de Europese richtlijnen voor Biolandbouw en -verwerking. De Rounte heeft het keurmerk Fairtrade en een Bio-certificaat van SKAL (bio-controle, organisatie van de overheid). “Veel van onze bio-producten zijn fairtrade maar dragen niet allemaal het bekende logo. Dat komt omdat een aantal van onze groothandels ervoor kiest om de boeren rechtstreeks te betalen in plaats van geld uit te geven aan een keurmerk. Fairtrade is pas echt fairtrade als planeet, mens en dier met respect behandeld zijn.”

Help Fairtrade Opsterland verder

De gemeente Opsterland is officieel een Fairtrade Gemeente. Dat is mede te danken aan een groep vrijwilligers die zich jarenlang voor de fairtradegedachte heeft ingezet. Ze organiseerden themadagen en hielpen bedrijven en organisaties om het fairtradecertificaat te halen. De werkgroep leidt op dit moment een slapend bestaan, mede omdat de betrokken vrijwilligers met hun activiteiten stopten en ze geen opvolgers konden vinden. De gemeente Opsterland ondertekende de Global Goals, waaronder ook de wereldwijde eerlijke handel valt. Opsterland is daarom op zoek naar vrijwilligers die samen de werkgroep Fairtrade nieuw leven willen inblazen. Geïnteresseerden kunnen zich melden via gemeente@opsterland.nl, onder vermelding van Fairtrade.