Martiene en Lucie over de veelzijdigheid als thuiszorgmedewerker

19 april 2018, 10:00 Nieuws De thuiszorg kan nieuwe mensen goed gebruiken, maar hikt aan tegen een aloud imagoprobleem. “Wassen, aankleden, steunkousen”, dreunen Martiene en Lucie van ZuidOostZorg in Ureterp het vooroordeel lachend op. “Ja hoor, alsof we niets anders te doen hebben.”
Die eeuwige steunkousen, het beeld blijft maar hardnekkig aan de thuiszorg kleven. Thuiszorgmedewerkers Martiene Geertsema en Lucie de Haan zijn er onderhand wel klaar mee. “Daar klopt dus helemaal niets van. Alsof zo nu en dan een paar steunkousen helpen aantrekken je werk definieert. Hou toch op. Wij bieden mensen de zorg die ze op dat moment nodig hebben en dat kan met de dag veranderen. Omdat wij dicht bij de cliënt staan, schakelen wij als eerste op als dat noodzakelijk is. Daarvoor moet je goed naar je cliënten kijken en luisteren. Ook naar wat ze niet zeggen. Daar heb je mensenkennis voor nodig, maar dat maakt dit werk dan ook zo interessant.”

Erin gerold

Lucie en Martiene maken allebei deel uit van het team van ZorgThuis dat vanuit verzorgingshuis De Lijte de oostkant van Opsterland bestrijkt. Het zelfsturende team bestaat momenteel uit vijftien medewerkers, maar kan door de toenemende zorgvraag wel wat extra handen gebruiken. Dat de thuiszorg het lastig heeft om vacatures in te vullen, ligt volgens Lucie niet alleen aan de maatschappelijke ontwikkelingen. “De opleidingen hebben er ook weinig aandacht voor. Toen ik tien jaar geleden van school kwam, had ik nog geen idee van de thuiszorg. Ik wilde als IG-er (individuele verzorgende) in een verzorgingshuis aan de slag en had een open sollicitatie bij ZuidOostZorg lopen. De Lijte had op dat moment niets, maar misschien moest ik eens nadenken over de thuiszorg, opperden ze. Bij het volgende gesprek lagen het contract en het rooster al klaar. Zo ben ik erin gerold, ik zou niet anders meer willen. Ik denk dat ik op persoonlijk vlak mezelf nergens zo had kunnen ontwikkelen.”
[caption id=”attachment_19601” align=”alignnone” width=”900”] Lucie de Haan en mevrouw Groen.[/caption]

Spin in het web

Martiene knikt: “Je werkt met mensen in hun eigen omgeving; ze zijn zichzelf en dat maakt het contact intenser dan elders in de gezondheidszorg. Doordat je van dichtbij verschillende fases in een leven meemaakt, leer je ook verschijnselen sneller te doorzien.” Maar ook Martiene dacht in eerste instantie aan het ziekenhuis als logische vervolgstap na haar opleiding hbo-Verpleegkunde. “Toevallig liep ik door omstandigheden hier mijn laatste stage, anders had ik nooit aan de thuiszorg gedacht.” Sinds twee jaar fungeert ze nu als ‘spin in het web’ van het team. In de ochtend draait ze mee met de anderen, in de middag houdt ze de indicaties up-to-date en stemt ze de extra zorg af met de huisartsen en de onderzoeksinstanties.
Lucie heeft de oude situatie van voor de bezuinigingen en de zorgomwenteling nog meegemaakt. Ze heeft moeten wennen aan de nieuwe manier van werken. Voorheen had ze afgebakende taken en kende ze haar plek in de zorgketen. “Ineens stond alles op de kop en had ik het idee dat ik achterbleef. Maar de zorg verandert met de maatschappelijke ontwikkelingen mee en je daartegen verzetten heeft niet zoveel zin. Ik ben intern cursussen gaan volgen; zo heeft de cursus ‘vakmanschap en persoonlijk leiderschap’ bij mij de ogen geopend. Ik zie de omslag nu als een verrijking, ik werk zelfstandiger met meer eigen verantwoordelijkheid. Je denkt veel meer mee en je overlegt met collega’s en de familie wat het beste is voor de cliënt. Door kleinschalig te opereren in het grote geheel kunnen we de benodigde zorg veel sneller inzetten dan eerst.” Beide vrouwen benadrukken daarbij het belang van het team. “We koppelen onszelf zoveel mogelijk aan dezelfde cliënten. Onderling kunnen we zo makkelijk bij elkaar te rade gaan en de aanpak afstemmen.” Zo houden ze elkaar scherp, aldus Martiene. “Ik hoor mezelf weleens zeggen: maar zo doen we het toch altijd? De anderen fluiten me dan direct terug.”
[caption id=”attachment_19602” align=”alignnone” width=”900”] Martine Geertsema en mevrouw Bosma.[/caption]

Praatje

Van het heersende sentiment dat de thuiszorg geen tijd meer heeft voor een praatje raken de twee niet onder de indruk. Natuurlijk maken ze tijd voor een praatje, al hoeft dat niet altijd even nadrukkelijk te gaan. Verzorging is intiem en tijdens de handelingen wordt het contact dan ook al gauw persoonlijk. Maar sommige mensen zien ze drie keer op een dag, die zitten er echt niet op te wachten telkens te vertellen hoe het met ze gaat. En soms moet je de cliënt ook ‘lezen’, aldus Lucie. “Dan kunnen ze wel een mooi verhaal ophangen, maar dan merk je aan de persoon zelf of aan de situatie in huis dat er iets niet klopt. Schaamte speelt dikwijls een rol; de aftakeling van het lichaam is toch een soort rouwproces. Daar probeer je dan in te bemiddelen: naar de cliënt toe, maar ook naar de familie. Wat kunnen we nog met elkaar? Je bent ook een beetje psycholoog in dit werk.”

Band

In geen enkele tak van de gezondheidszorg is de band tussen cliënt en verzorgende dan ook zo hecht. Dat maakt het onvermijdelijke moment van afscheid - soms na jaren omgang - zwaar, beamen de thuiszorgmedewerkers. Ze hebben alle twee zo hun eigen manier om ermee om te gaan. Lucie sluit het af met de naaste familie, Martiene deelt haar gevoelens vooral met haar collega’s. “Uiteindelijk leer je te relativeren, maar het gemis komt altijd wel een keertje terug. Met de een heb je dat natuurlijk sterker dan met de ander, dan zie je zo’n gezicht opeens weer voor je. Ach, weet je nog, zeggen we dan tegen elkaar.”