Sa! lijsttrekkersdebat (2): VVD, BAS Opsterland en CDA
Nieuws Bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart strijden in Opsterland negen partijen mee om de gunst van de kiezer. In aanloop naar de verkiezingen organiseert Sa! drie lijsttrekkersdebatten. Met iedere week een collegepartij en twee oppositiepartijen. De spelregels zijn helder: iedere partij levert van tevoren een thema aan bij de redactie. De andere partijen kennen dit onderwerp vooraf niet. De redactie van Sa! voegt een vierde thema toe. In de tweede aflevering: huidig collegepartij CDA (Wietze Kooistra) en de oppositiepartijen VVD (Hielke de Vries) en BAS Opsterland (Klaas de Boer).Thema VVD: Landbouw
‘Tijd voor de boer-burgerverbinder’
“Boeren binne wichtich foar ús allegear. Sy soargje foar ús iten en de oanklaaing fan it lânskip.” Net als branche-behartiger LTO waarschuwt Hielke de Vries (VVD) voor al te eigenzinnige regelgeving van de gemeente. “Lânboubelied komt meast fanút Brussel of Den Haag.” Opsterland zou er goed aan doen zich te concentreren op praktische zaken zoals bermbeheer en een veilige bereikbaarheid van de boerderijen. De VVD zet daarbij in op de aanleg van graskeistroken ter verbreding van de plattelandswegen. Een dure operatie gezien het aantal kilometers, geeft de VVD-voorman direct toe. Maar noodzakelijk vanwege de huidige erbarmelijke staat en de eisen van het moderne landbouwverkeer. “Wy ha ús bermen te lang fertutearze.” Wietze Kooistra (CDA) ontkent het niet: “Yn tiden fan besúnigingen binne de bermen it earst oan de beurt en dan krigest efterstallich ûnderhâld. Dat wisten we en dêr ha wy alle trije hjir dan ek skuld oan.” De CDA-er plaatst vraagtekens bij het realiteitsgehalte van het strokenplan van de VVD, maar De Vries tilt niet te zwaar aan de financiële consequenties. Volgens hem zijn de aanlegkosten te drukken door werk met werk te combineren wanneer de glasvezelkabels in het buitengebied worden aangelegd.De VVD-er heeft nog een opmerkelijk voorstel in petto: de ‘boer-burgerverbinder’. Sinds de ruilverkaveling zijn boeren en burgers uit elkaar gegroeid, aldus de liberaal. De boerderijen zijn verplaatst vanuit de dorpen naar het buitengebied. “Wy ha ferlet fan immen dy’t de ôfstân tusken boer en omwenjenden oerbrugge kin, dy’t sjen litte kin hoe’t je it dogge en wêrom. In ferbiner krekt as de centrummanager yn de winkeldoarpen.” De Vries krijgt er de handen niet voor op elkaar bij de andere twee lijsttrekkers. Overdreven, vindt Klaas de Boer. De weerstand richt zich volgens hem ook niet zozeer tegen de boer uit de buurt, maar veel meer tegen de voedingsindustrie in het algemeen. Volgens Kooistra zijn boeren en burgers meer geholpen met de duurzaamheidsslag die nog op de boerenerven te maken valt. Zonnepanelen op de staldaken, warmtewinning uit melk en de plaatsing van kleine windmolens. Die combinatie biedt een ‘gouden kans’, denkt de CDA-lijsttrekker. “Net allinnich foar de boer, kinst ek tinke oan in koöperaasje yn doarpsferbân. Sa bringst duorsumens, ekonomy en minsken by elkoar.” Voor de erfgebonden windmolens is dan wel een ashoogte van maximaal vijftien meter nodig om boven de bebouwing uit te kunnen komen. “Yn Grins binne se al safier, hjir yn Fryslân noch net.” Een gemeenschappelijke visie met de gelijkgezinde Stellingwerven zou een effectieve lobby op gang kunnen brengen, aldus Kooistra.
Thema BAS Opsterland: dorpenbeleid
Doe-het-zelf-gemeente
De crisis heeft de dorpen op achterstand gezet, stelt Klaas de Boer. En nu het weer beter gaat, leunt de huidige coalitie nog te veel op het zuinige dorpenbeleid van de afgelopen jaren. “Om ús hinne wurdt alwer folop boud, mar hjir stean de ûntwikkelingen stil.” Volgens de voorman van BAS is het hoog tijd dat de gemeente voor een deel de regie weer naar zich toetrekt en niet langer van alles doorschuift naar ‘de krêft fan de mienskip’. Met het verregaande beroep op de zelfredzaamheid heeft Opsterland de dorpen volgens BAS overvraagd. “De balâns is fersteurd, tefolle taken binne nei frijwilligers trochskood. Wy binne sa stadichoan in doe-het-zelf-gemeente.” Wietze Kooistra (CDA) vindt dat De Boer de zaken te eenzijdig voorstelt. “De doarpen ha de gemeente net nedich om te fertellen wat se dwaan moatte. Der sit potinsjeel genôch om sels saken op te pakken. De gemeente helpt troch te fasiliteren.” En wat verstaat Kooistra dan wel onder faciliteren, wil De Boer weten. Dorpshuizen hebben in zijn ogen de grootste moeite om de eindjes aan elkaar te knopen en die zorg neem je niet weg met een paar zonnepaneeltjes extra. Kooistra maakt duidelijk dat elk dorp zo zijn ideeën koestert en dat de gemeente voor de deskundigheid zorgt om de ambities op haalbaarheid te toetsen. “Dat is fasiliteare.” Maar daarin zit ook meteen de beperking, merkt Hielke de Vries (VVD) op. Niet elk dorp heeft de mensen in huis om de gemeente inhoudelijk partij te bieden. “De gemeente soe de doarpen helpe moatte mei harren selsstannigens.” De VVD-er noemt bijvoorbeeld voorlichting over het anders organiseren van verenigingen en de inzet van sociale media om vergaderuren in te perken. “Mar de gemeente kin der ek foar soargje dat doarpen fan elkoar leare.”De drie zijn het erover eens dat er nog het nodige aan de faciliterende overheid te verbeteren valt. Zeker nu de vergrijzing zichtbaar wordt in Opsterland. Onder druk komen veranderingen tot stand, weet Kooistra. “Wy wolle it noch net ûnder eagen sjen, mar wy fergriizje yn rap tempo. As rie moatte wy eins oer de kommende fjouwer jier hinne sjen en no de maatregels nimme dy’t op lange termyn nedich binne.”
Thema CDA: zorg en werk
Instroom op peil houden
Iedereen heeft een automonteur nodig, maar niemand die tegenwoordig zijn kind aanspoort om de opleiding te volgen, kaart Wietze Kooistra (CDA) een actueel probleem aan. Het voortgezet beroepsonderwijs verwacht de komende jaren een daling van de instroom met vijftien procent. Ondernemers zeggen nauwelijks geschikt personeel te kunnen vinden. “Dêr skrik ik fan. Wy ha ferlet fan minsken mei in goeie beropsoplieding.” In navolging van ZuidOostZorg en onderwijsinstelling Comprix, die al zijn begonnen met het opleiden van eigen mensen, wil Kooistra dat de politiek bedrijven, instellingen en onderwijs bij elkaar brengt om de instroom op peil te houden. Zo niet, dan voorziet hij dat werkgelegenheid wegsijpelt en het voorzieningenniveau van bijvoorbeeld de zorg op den duur afbrokkelt. Volgens Kooistra zet de gemeente al bescheiden stappen door statushouders en mensen die al langer zijn aangewezen op een uitkering niet meer middels dure integratiebureaus aan het werk te helpen, maar direct bij bedrijven onder te brengen.Over dit punt bestaat geen verschil van mening. “Wy moatte yn de regio opliede foar de regio”, sluit De Boer aan. De BAS-lijsttrekker wil dat gemeente en BHS nu eindelijk eens doorpakken met de inrichting van het Duurzaam Technisch Centrum dat ook volwasseneneducatie biedt. Scholen en omscholen alleen in de zorgsector is niet voldoende, waarschuwt Kooistra. De vergrijzing vraagt ook om een systeemverandering. “Wy ha bettere soarch nedich om minsken yn de doarpen wenjen bliuwe te litten. En dat giet fierder dan de doarpssteunpunten.” De gemeente moet de noodzakelijke veranderingen echter niet van bovenaf willen opleggen, maar juist lokale initiatieven omarmen en ondersteunen, aldus de CDA-er. “Dat smyt ek wurkgelegenheid op.” De Vries knikt, Wijnjewoude en Tijnje nemen daar al het voortouw in. Maar ook eigen dorp Langezwaag zet bemoedigende stappen. Zo heeft het kerkbestuur een pand beschikbaar gesteld waardoor de huisartsenpraktijk voor het dorp behouden bleef. “Langsweagen siket nei nije ferbannen en dat dogge se goed.”
Thema Sa!: bestuurlijke integriteit
Er mag wel een tandje bij
De bestuurlijke integriteit in Opsterland leidde de afgelopen raadsperiode tot ophef. Met de kwestie Sikke Marinus (Opsterlands Belang) die als raadslid zijn boekje te buiten ging door iets te veel op te komen voor het bedrijf van zijn vrouw. Mede onder invloed van de vasthoudendheid van BAS Opsterland kwam er een extern onderzoek dat uitmondde in een gedragscode die alle partijen hebben ondertekend. Daarmee leek de kous af. Anderhalve week geleden bracht de Leeuwarder Courant de bestuurlijke integriteit van Opsterland opnieuw ter sprake, nu met een kwestie rond raadslid Hans de Jong (Opsterlands Belang). Volgens Klaas de Boer (BAS) is de nieuwe kwestie meer dan een rimpeling in de vijver. “Dizze rimpeling komt hieltyd werom.” Voor VVD-er De Vries lijkt er niet al te veel aan de hand, al sluit hij niet uit dat er wat aan de handhaving heeft gemankeerd. “Sokke saken hingje wat oan Opsterlâns Belang, mar dizze kwestje liket my wat fier socht. In riedslid moat wol dingen dwaan kinne dy’t foar oaren ek gewoan binne.” CDA-er Kooistra wil niet inhoudelijk op de kwestie ingaan. “Ik wachtsje earst de antwurden fan de boargemaster ôf.” De Boer is het meest uitgesproken. “Opsterlân stiet der wer kleurd op en dêr sitte we net op te wachtsjen.” De losse omgang tussen sommige raadsleden en ambtenaren stoort hem. “It hat mei in bepaalde kultuer te krijen, as rie ha wy te min selsreinigjend fermogen.” Kooistra wijst erop dat de zaak drie jaar geleden speelde, ver voor het integriteitsdebat. Een oplettend raadslid had destijds ook aan de bel kunnen trekken toen de verklaring van geen bedenkingen voor de door De Jong aangevraagde vergunning op de agenda stond.Kooistra wil wel in het algemeen iets over de politieke mores kwijt. Raadsleden moeten elkaar in de gemeenteraad meer de maat durven te nemen, er mag gerust een tandje bij. “Sis elkoar de wierheid, lit it net hingje. De kollegialiteit yn de rie is noch nea sa grut west en dat wurket goed. Mar it kin ek in valkuil wêze.”
Wietze Kooistra (63) Woonplaats: Gorredijk Partij: CDA (nu 3 zetels) Raadslid van 1992 tot 2006 Beroep: wethouder (sinds 2006)
Hielke de Vries (66) Woonplaats: Langezwaag Partij: VVD (nu 2 zetels) Raadslid sinds 2008 Beroep: gepensioneerd
Klaas de Boer (63) Woonplaats: Gorredijk Partij: BAS Opsterland (nu 1 zetel) Wethouder namens Opsterlands Belang (2002-2012). Raadslid BAS sinds 2014. Beroep: consultant
