Hoge verwachtingen Vitens bij Luxwoude
Nieuws Vitens wil bij Luxwoude niet alleen water winnen, maar vanuit het ‘ruwe’ product ook daadwerkelijk drinkwater maken. Als alle verwachtingen uitkomen wordt Luxwoude dan de vijfde Vitens productielocatie in Friesland, goed voor 6,5 miljoen kuub water per jaar.De ingenieurs van Vitens hebben op basis van bureauonderzoek hoge verwachtingen van de hoeveelheid grondwater onder Luxwoude en directe omgeving. De komende maanden moeten proeven in het veld uitwijzen of die verwachtingen kloppen. Het moet inzicht geven in de bodemopbouw, de beschikbaarheid van het water, de kwaliteit van het water en de effecten van oppompen op de omgeving. Hiervoor pompt Vitens gedurende twee maanden lang circa 100 kuub water per uur naar boven. Na behandeling wordt dit water geloosd op het oppervlaktewater. Voor de zomer moet de uitslag van de proef bekend zijn. Bij succesvolle resultaten volgen nog jarenlange onderzoeken, een milieueffectrapportage en een vergunningstraject. De daadwerkelijke waterwinning laat nog zeker zeven jaar op zich wachten, zo vertelde Feike Bonnema donderdag de circa honderd aanwezigen op een informatiebijeenkomst in Luxwoude.
Zoektocht naar 11 miljoen kuub
Vitens is naarstig op zoek naar nieuwe winlocaties van drinkwater. De vraag naar drinkwater stijgt en sommige huidige productielocaties kampen met verzilting van het grondwater en effecten op natuur. Het Friese verbruik is 50 miljoen kuub per jaar. Nieuwe locaties moeten jaarlijks 11 miljoen kuub water opleveren, Luxwoude zou daar volgens de verwachtingen 6,5 miljoen kuub aan kunnen bijdragen. Water dat ter plekke geschikt wordt gemaakt voor consumptie. Vitens wint ook water in Nij Beets (3,5 miljoen kuub per jaar), maar dat wordt eerst naar Noardburgum gepompt en daar gezuiverd. Vitens heeft in Friesland vijf productielocaties: Spannenburg (25 miljoen kuub), Noardburgum (14 miljoen), Terwischa (7,5 miljoen) en Oldeholtpade (6,5 miljoen).Vitens bracht een gebied van circa 8.000 hectare tussen Gorredijk en Heerenveen in kaart. Op 93 locaties is gekeken naar mogelijke effecten van waterwinning. Uiteindelijk is het gebied bij Luxwoude overgebleven, vanaf hier zijn geen effecten te verwachten op bijvoorbeeld Natura 2000 gebieden. Bovendien ligt bij Luxwoude langs de A7 een gebied van 23 hectare van Staatsbosbeheer dat als productielocatie kan dienen. Extra voordeel van de locatie is de nabijheid van ‘grootverbruiker’ industriegebied IBF. De zuivelfabrieken daar gebruiken circa twee miljoen kuub water per jaar.
Effecten op omgeving
De komende jaren moet uit studies ook duidelijk worden wat de effecten van drinkwaterwinning in het gebied zijn op natuur, landbouw, bebouwing en grondwaterpeil. Volgens Bonnema is berekend dat een gebied van circa 1.100 hectare rond Luxwoude te maken kan krijgen met een daling van de grondwaterstand, oplopend van 5 centimeter aan de randen tot circa 50 centimeter dichtbij de winningslocatie. Bij daadwerkelijke winning wordt er een milieubeschermingsgebied van circa 600 hectare rond de winningslocatie aangewezen waarbinnen beperkende maatregelen gaan gelden voor grondgebruik.Eventuele schade van de winning komt helemaal voor rekening van Vitens. Er is een onafhankelijke Adviescommissie Schade Grondwater die de schadelijdende partij gratis bijstand verleent. Bij de aanwezigen op de informatiebijeenkomst leefden wel vragen over de combinatie van gas- en drinkwaterwinning. De angst werd al uitgesproken dat Vitens en gasdelver Vermilion straks bij schade de bal naar elkaar schuiven en de burger de dupe is.
