Thema voorlezen: veel meer dan leuk
Nieuws Een verhaaltje voor het slapengaan. In veel jonge gezinnen is het dagelijkse prik. Maar de waarde van voorlezen gaat veel verder. Het is de basis voor taalontwikkeling bij kinderen. Reden voor de Bibliotheek Zuidoost Fryslân (BzoF) om dit jaar veel aandacht te geven aan het voorlezen.Voorlezen is voor veel ouders met kleine kinderen vooral leuk en gezellig. Een vast klein intiem moment samen met je kind. Uit de leesmonitor blijkt dat het voorleesgedrag in Nederland door de jaren heen redelijk stabiel is. Vier op de tien ouders met kinderen tussen 0 en 12 jaar lezen bijna dagelijks voor. Toch is voorlezen niet in ieder gezin vanzelfsprekend, circa een vijfde van de ouders leest nooit voor.
Het belang van voorlezen is veel groter dan menigeen denkt. Voorlezen helpt enorm bij de taalontwikkeling, het prikkelt de fantasie, stimuleert onder andere de spraakontwikkeling en sociaal-emotionele vaardigheden en laat kinderen al vroeg kennismaken met de wereld van boeken. Bovendien is voorlezen goed voor het vergroten van de woordenschat, het taalgevoel en taalbegrip, de luistervaardigheden en het concentratievermogen.
Ook baby’s
Het leren van taal en dus het belang van voorlezen begint al vroeg. “Het is een misvatting te denken dat voorlezen pas zinvol is als kinderen beginnen te praten”, vertelt Hilda Moen, leesconsulent en mediacoach bij BzoF. “Baby’s ontwikkelen al vanaf de leeftijd van enkele maanden taalgevoel. Dus de knuffel-, bad- en kartonboekjes hebben wel degelijk zin. Kleine kinderen leren vrij snel patronen te herkennen die ze vervolgens proberen na te bootsen. Als mensen in hun omgeving daar weer op reageren, groeit het taalbegrip. Voor taalontwikkeling is de interactie met de omgeving erg belangrijk.”Taal is niet aangeboren, maar kinderen hebben wel een mechanisme dat hen in staat stelt om een taal te leren. Dat mechanisme moet je wel activeren. Onderzoek toont aan dat kinderen uit praatgrage gezinnen na drie jaar een twee keer zo grote woordenschat hebben dan kinderen uit zwijgzame gezinnen. En een woordenschat is heel belangrijk bij het leren lezen en het leren begrijpen van teksten. Moen: “Groeit een kind op in een zwakke talige omgeving, dan heeft het bij de start op school al een achterstand die bijna niet meer is in te halen. Voorlezen kan hiervoor dus een enorme stimulans zijn.” Onderzoekers zien een relatie tussen het moment waarop ouders met voorlezen beginnen en de woordenschat op bijvoorbeeld tweejarige leeftijd. Vroeg beginnen met voorlezen kan dus een sneeuwbaleffect hebben op de woordenschat.
Interactie
Een ander voordeel van voorlezen is dat ouders vaak complexere taal gebruiken. Bovendien besteden ze meer aandacht aan de betekenis van de woorden. “Dat levert kinderen weer veel extra kansen op om de taal verder te ontwikkelen. Niet alleen de woordenschat, maar ook de mondelinge taalvaardigheid. Bovendien maken ze kennis met boekentaal, die toch anders is dan de dagelijkse omgangstaal.” Boeken geven bijna automatisch aanleiding tot interactie tussen ouder en kind. “De combinatie van de materiële omgeving, de boeken, en het gedrag van de ouders, het praten, geven de doorslag voor de taalontwikkeling van kinderen.”Volgens Moen is het ook belangrijk niet te stoppen met voorlezen op het moment dat kinderen zelf beginnen te lezen. “Kinderen blijven het leuk vinden om samen met een voorlezer van een verhaal te genieten. Bovendien stimuleer je kinderen om ‘moeilijkere’ verhalen te lezen.”
Ter gelegenheid van de Nationale Voorleesdagen besteedt Sa! deze week uitgebreid aandacht aan het voorlezen, in samenwerking met de Bibliotheken Zuidoost Fryslân, Comprix (openbare basisscholen), Kinderwoud Kinderopvang en Planteyn Boeken in Gorredijk.
