Zorgen over behoud Opsterlands karakter rond Lelylijn

BEETSTERZWAAG Wat voor positiefs kan de gemeente Opsterland eigenlijk verwachten van de Lelylijn? En hoe groot zijn de bedreigingen voor het Opsterlandse goud: de ruimte en de natuur? Het zijn vragen die voor raadsleden lastig te beantwoorden zijn. 

Wethouder Durk Durksz vatte het vorige week aan het eind van ruim twee uur vergaderen helder en kort samen. “Dizze ried siket it lykwicht tusken foarútgong en behâld fan it goede yn Opsterlân.” Het was de eerste keer dat de Opsterlandse raad uitgebreid over de mogelijke komst van de Lelylijn sprak.

Alleen de FNP is nu al heel uitgesproken. Zij zien niets in de komst van een snelle treinverbinding over Opsterlands grondgebied die Heerenveen en Groningen via Drachten met elkaar moet verbinden. Dat is geen nieuw standpunt, het was de basis voor de klinkende overwinning bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen. Volgens Harm de Jong betekent dit echter niet dat de FNP een hek om Fryslân wil zetten. “’Nee’ betsjut net dat wy op ús hannen sitte. Wy kinne de problemen ek op oare wize oplosse, seker mei it jild dat in spoarline kostet.” Bovendien is dat ook wat de huidige coalitiepartijen Opsterlands Belang, PvdA, ChristenUnie en FNP met elkaar hebben afgesproken in het coalitieakkoord: kijk naar alternatieven. 

Met de FNP roept ook Opsterlands Belang op om de optie ‘geen Lelylijn’ mee te nemen in de vervolgonderzoeken. “Opsterlân moat Opsterlân bliuwe”, aldus Jaco de Jong. Dat betekent volgens Opsterlands Belang dus niet massaal bouwen voor mensen uit de Randstad. De grootste partij in de raad gaf er direct nog een waarschuwing bij. Natuur opofferen voor de Lelylijn is geen optie. “Seker net at oare inisjativen yn ús gemeente just fêstrinne op natoer.”

Unieke karakter

De ruimte en de natuur spelen een belangrijke rol in de discussie. “Us unike karakter moatte wy behâlde”, aldus Elisabeth Mulder van de ChristenUnie. Tegelijkertijd probeert Mulder het belang voor de toekomstige generaties voor zich te zien. “Kin Opsterlân dan wol de plattelânsgemeente bliuwe dy’t it no is?” Een spoorlijn langs de A7 betekent een aanslag op Natura 2000-gebied Van Oordt’s Mersken en de bossen van Beetsterzwaag. Wethouder Durksz opperde zelfs een mogelijkheid om de hele A7 met spoorlijn om te leggen zodat beide natuurgebieden overeind blijven.

Verstedelijking

Dreigende verstedelijking is de grootste angst voor veel raadsleden. De Lelylijn pakt ongetwijfeld positief uit voor Drachten en Heerenveen, zo is de gedachte. Raadsleden zien het opereren van de vier grootste Friese gemeenten als een belangrijke waarschuwing. Zij presenteerden onlangs op eigen initiatief, buiten de provincie om, in Den Haag grote woningbouwplannen. En als Drachten en Heerenveen fors uitbreiden, komt Opsterland dan niet klem te zitten? Mulder: “Wy moatte net fêstgroeie oan Drachten en It Hearrenfean.” Volgens Bareld van der Meer (CDA) is het wel jammer dat er zo vaak wordt uitgegaan van een tegenstelling tussen stad en platteland. “Dy binne elkoar just nedich.” 

Het CDA ziet wel kansen in de Lelylijn, bijvoorbeeld om de leegloop van jeugd te keren. En daarmee de vitaliteit van de dorpen overeind te houden. “De Lelyline is mear as in spoarline. It hat in grutte ympakt op ús leefomgeving. En Opsterlân moat gjin ranzjearterrein wurde. Wy moatte ek echt wat oan de Lelyline ha.” Voor PvdA’er Rein Postma is nietsdoen geen optie om de leefbaarheid overeind te houden. Hij denkt dat de Lelylijn een impuls kan zijn voor sociale en economische ontwikkeling. “Fryslân moat gjin museumprovinsje wurde.” Ook GroenLinks denkt dat de Lelylijn veel problemen kan oplossen. “Mar levert it wol genôch op”, vroeg Jimke Nicolai zich af. “It liket der no op dat it mear kostet as dat it ús oplevert. Miskien is gjin Lelyline wol de bês- te oplossing, wa sil it sizze.”

Jongeren en vergrijzing

De FNP denkt dat het met die uittocht van jongeren wel meevalt. “En de Lelyline stoppet de fergrizing net.” Danny van der Weijde (D66) is het eens met de stelling dat de Lelylijn zelf geen problemen oplost. “Het gaat erom wat je ermee gaat doen. Het is een investering in mobiliteit, bereikbaarheid en brede welvaart. Er moet een duidelijke visie zijn.” Daarmee houdt de overeenkomst tussen D66 en FNP ook op. D66 is voorstander van een verstedelijking, maar dan met behoud van het plattenland. “De provincie is conservatief en staat steeds op de rem. Dan bouw je voor krimp en achterstand. We moeten niet minder gaan bouwen in de hoop dat er dan minder mensen komen.” Volgens Harm de Jong (FNP) is die rem juist nodig. “Gjin rem derop, wêr haldt it dan op?”

Gezamenlijke reactie

De gemeenteraad vergaderde vorige week naar aanleiding van het rapport ‘Denkrichtingen voor het Ontwikkelingsperspectief NOVEX Lelylijn’. De vier beschreven denkrichtingen geven verschillende opties over de ruimtelijke en sociale inpassing van de Lelylijn in het gebied. Opsterland moet voor 17 mei een reactie sturen over het rapport, als input voor een gezamenlijke reactie van de Friese overheden. 

Het college werkt nu een conceptreactie uit die op 13 mei weer op de raadsagenda staat. Niet alle partijen verwachten veel van een gezamenlijke Friese reactie. Wethouder Durksz heeft zich provinciaal dan ook al het recht voorbehouden een eigen Op- sterlandse reactie toe te voegen, mocht het Opsterlandse geluid niet voldoende doordringen in de gezamenlijke reactie. CDA en VVD vroegen zich nog wel af of Durksz wel de juiste man is voor deze portefeuille, omdat hij eerder al liet weten tegen de Lelylijn te zijn. De andere fracties zien hierin vooralsnog geen problemen.