De sportkantine: gezellig én gezond
Nieuws Sporten gaat verder dan het gezonde bewegen. Samen sporten heeft ook een niet te onderschatten sociale functie. Middelpunt van alle gezelligheid is vanouds de clubkantine. De verkochte hoeveelheid alcohol en de vette happen zorgen echter voor steeds meer ongemak. ‘Zo hebben we het altijd gedaan’ is geen argument meer bij een groeiende groep leden en ouders.Libbe de Vries (PvdA), wethouder van de gemeente Opsterland is groot voorstander van het nemen van preventieve maatregelen om de gezondheid te bevorderen. Voor kinderen die nauwelijks bewegen en ongezond eten daalt de levensverwachting met gemiddeld zeven jaar, weet De Vries. En in de tijd die ze gegeven is, zullen ze de dokter veel vaker zien. “Bewege en sûn ite hearre byelkoar. Meielkoar moatte wy derfoar soargje dat dy kultuer ûntstiet. We ha al skoalfruit, wêrom ha wy gjin sportfruit?”
[caption id=”attachment_22715” align=”alignnone” width=”900”] Ilse Sjonger.[/caption]
Succesverhaal
Daar haakt buurtsportcoach Ilse Sjonger op in, ze wijst op het succesverhaal van VV Heerenveen. De amateurvereniging met 900 leden besloot een paar jaar geleden het roer radicaal om te gooien. In plaats van zakjes snoep zet de voetbalclub nu schalen met gratis partjes fruit neer voor de jeugd. De kantineploeg serveert zelfbedachte gezonde happen die eenvoudig in vier stappen door iedereen klaar te maken zijn. En het aanbod van dikmakende frisdranken ruilde de club in voor fruitsmoothies. “Daar verkopen ze er 160 van in een weekend, voor twee euro per stuk.De omslag heeft de vereniging in het begin omzet gekost, maar al gauw zaten ze weer op hetzelfde inkomstenpeil als voorheen.” De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat in de keuken van de club vier vrijwilligers de hele zaterdagochtend niets anders doen dan schillen, pellen en snijden van fruit.
Losse appel
Jan Witteveen van omnisportvereniging THOR uit Lippenhuizen biedt liever vandaag dan morgen een gezond alternatief voor de frituur in de kantine. Tegelijkertijd ziet hij wel een verschil tussen dorp en stad. “Yn de stêd binne faak wat hegeropgeleiden, dy rinne hjir wat yn foarop. By ús is de snack noch hieltyd populair. Lêsten binne op snein nei in wedstryd fan it earste noch fyftich gehaktballen ferkocht.”Evengoed zoekt THOR naar alternatieven. Witteveen weet bijvoorbeeld dat groothandel Sligro gezonde kantinepakketten aanbiedt, maar daar zit weer een kostenafweging aan vast. De opbrengsten van een kantine zijn voor een club belangrijk. “Betink dan dat in losse appel tachtich sinten kostet en de ynkeap fan in MARS-reep fjirtich sinten is. En ik fyn dat bern foar fruit nei de wedstryd net betelje moatte.” Maar gratis fruit aanbieden is nog wel een hele stap. Het idee van de wethouder voor sportfruit spreekt Witteveen aan, misschien zijn er ook nog andere wegen. “Wy ha mei de Jumbo in goeie sponsor. Miskyn kinne sy wat extra’s dwaan mei fruit.”
Kop soep na
Bij rugbyclub Havelte geven ze de jeugd na de training twee appels mee, gesponsord door de middenstand, vertelt voorzitter Johan Teake Dekker van Rugby Club De Wrotters. Bij wedstrijden zuigen de spelers tijdens de rust een citroen of sinaasappel leeg. “Dat is de kultuer yn it rugby, it is goed foar de konsintraasje. It skeelt dat de wedstrydpauzes mar fiif minuten duorje.”Snoep of patat is in het rugbyclubhuis veel minder populair. En niemand die ernaar taalt, aldus Dekker. Rugby hangt van tradities aan elkaar en die koesteren ze. Respect voor de tegenstander en de scheidsrechter, geen gevloek en ze zingen na de wedstrijd, gewonnen of verloren, de opponenten toe. Die houding zet zich in het clubhuis voort. De tegenstander kan voor de wedstrijd een tosti krijgen. De jeugd krijgt van de club een broodje knakworst en een kop soep, zodat niemand met een lege maag naar huis gaat. “Omgekeard docht de tsjinstanner dat ek wer foar ús.”
Kwark en bitterballen
Bij korfbalvereniging LDODK komen veel tegenstanders vaak van ver. De vereniging wil hen wel met een gezonde hap ontvangen, vertelt voorzitter Gouke de Vries. Maar de praktijk blijkt weerbarstig. “Jo moatte dat wol fan tefoaren klearmeitsje. Dat is lêstich. Op hoefolle minsken moatst rekkenje, hoefolle supporters komme mei? Do wolst ek net de helte wer fuortsmite.” Met frituurproducten uit de diepvries heb je die problemen niet.LDODK heeft het sportcomplex van Kortezwaag als thuishaven en daardoor geen eigen kantine. Het kantineaanbod afstemmen op het topsportniveau van de club is een kwestie van passen en meten. “Wy meitsje ôfspraken mei de behearder, dy’t sa goed mooglik oan ús winsken temjitte probearret te kommen, mar hy hat fansels ek in kommersjeel belang.”
Alleen fruit
Een gezonde eetcultuur binnen de club begint bij de jeugd en dus bij de ouders, zegt De Vries. Dat die daar niet altijd van doordrongen zijn weet hij uit eigen ervaring. Als coach van een jeugdploeg zag hij in de pauze van de wedstrijd allemaal repen en koek uit de sporttas komen. “Ik ha de âlders doe appt dat dit net de bedoeling is. Yn de pauze allinnich mar fruit, dat is it belied. Dêr giet iderien sa yn mei, it is ek in kwestje fan bewustwurding.”Soms moet je dat wat subtiel doen, weet de voorzitter. De spelers van het eerste team gaan soms na de wedstrijd met een bakje kwark in de hand napraten bij de sponsors. “En dy sitte dan al oan de bitterballen.”
Witteveen knikt instemmend, ook hij probeert de eerste-elftalspelers van de voetbalafdeling te doordringen van hun voorbeeldfunctie. “Sy kinne foar de training net yn de kantine om in Red Bull freegje at dêr ek jeugd omrint. Wat foar foarbyld joust dan? Ik lûk de spilers dan wol oan de jas.” Witteveen vindt eigenlijk dat je al die zogenaamde energydrinks helemaal uit de kantine moet verbannen.
Dit artikel is onderdeel van een serie van drie naar aanleiding van een ronde tafelgesprek over de gezonde sportvereniging. Deelnemers: wethouder Libbe de Vries (gemeente Opsterland), Gouke de Vries (voorzitter korfbalvereniging LDODK Terwispel/Gorredijk), Jan Witteveen (voorzitter omnivereniging THOR Lippenhuizen), Johan Teake Dekker (voorzitter Rugby Club De Wrotters Gorredijk), Ilse Sjonger (buurtsportcoach) en Hieke Ferwerda (beleidsambtenaar gemeente Opsterland).
[caption id=”attachment_22716” align=”alignnone” width=”900”] Gouke de Vries, Johan Teake Dekker, Jan Witteveen en Libbe de Vries.[/caption]
