Levenswerk Gjalt Popma overgedragen aan Museum Opsterlân

GORREDIJK Elke maandag, op zijn vrije dag, ging Gjalt naar het gemeentehuis om daar gegevens te verzamelen, vertelt zijn echtgenote Marie (93). Dat begon in de tijd dat de televisie in opkomst was. Gjalt was kleermaker en speelde bij het muziekkorps van Gorredijk. “Mar dat waard opdoekt omdat de minsken de tv leaver hienen. Gjalt miste de muzyk bot en hat doe in oare hobby socht. Hy socht op it gemeentehûs fan alles út: wa wêr wenne, wat foar berop de minsken hienen en hoefolle bern.”

Nog altijd heeft Marie bakken vol kaartjes met deze gegevens. “As der dan minsken kamen te freegjen wêr’t ien wenne hie, dan luts hy der sa in kaartsje út en koe er dêr alles oer fertelle.” Wat er met die kaartenbakken moet gebeuren, dat weet ze nog niet. Wat er echter met het omvangrijke archief diende te gebeuren, was haar duidelijk toen Gjalt ruim vijf jaar geleden overleed. Het archief moest naar het museum waar hij jarenlang vrijwilliger was.

Gjalt Popma is een van de nestors van Museum Opsterlân, zegt Roel van der Heide die als bestuurslid van het museum met hem samenwerkte. “Hy wie de man dy’t alles wist fan de histoarje, syn geheugen wie fenomenaal.” Elke donderdagochtend werkten de twee mannen samen in het kantoortje van Gjalt op de bovenverdieping van het museum. “We hienen it de lêste jierren der wol oer dat we eins syn argyf digitalisearje moasten. Dêr seach hy it nut ek wol fan yn omdat it dan foar elkenien tagonklik wêze soe.” Het kwam er echter niet van; geen geld en geen menskracht.

Toen Gjalt overleed, vonden echtgenote Marie en Roel dat de 27 mappen gedigitaliseerd moesten worden. Roel zocht contact met Museum Opsterlân. “We wienen it oer it digitalisearjen gau iens.” Maar hieraan hing een fors prijskaartje. GMS Noord, specialist in het digitaliseren van archieven, zag wel mogelijkheden als er door vrijwilligers het nodige voorwerk gedaan werd. Zes vrijwilligers zijn daarop een jaar bezig geweest om duizenden en duizenden vellen papier uit de plastic insteekhoezen te halen.

Een van de duizenden vellen uit het archief.

Het digitaliseren is inmiddels afgerond. Alles gesorteerd op straatnaam en huisnummer, van sommige huizen waren er wel tien vellen papier aan informatie. Prachtige kleine juweeltjes zitten tussen die informatie. Zoals een nota voor een gekocht schortje voor 50 cent aan de Langewal 2. Het hele archief past tot verbazing van Marie nu op één computerstickje. “Ungelooflik dat dy 27 mappen dêr op passe. Gjalt hat dit altyd graach wold. Dus ha ik it digitalisearjen sels betelle. We ha gjin bern en dit jild is ek fan him. Dit woe ik him noch mei jaan.”

De overdracht van het archief wordt bevestigd met een handtekening van Marie Popma. Museumvoorzitter Candida Kalf: “Dit is voor ons een hele eer, we zijn er heel erg dankbaar voor. We krijgen steeds meer vragen over waar mensen hebben gewoond. En wat opviel in het archief: wat een prachtig handschrift had uw man.” Het museum werkt nu hard aan de realisatie van een speciale website waarop alle gegevens per huisadres in de kern van Gorredijk toegankelijk zijn. Dit werk zal ongeveer een half jaar in beslag nemen.

Dit archief omvat een belangrijk levenswerk door Gjalt Popma van 27 mappen waarin alle huizen, uit de kern van Gorredijk, vanaf het einde van de negentiende eeuw beschreven zijn, waarbij ook vermeld staat wie de bewoners waren.

Marie bekijkt het gedigitaliseerde werk.