Zorgen over onderhoud boomgaard
Eind jaren tachtig gaf Lies Scholte de aanzet tot het behoud en herstel van de oude boomgaard in de Lycklamatuin achter het gemeentehuis. Nadat het even goed leek te gaan met de oude fruitrassen, maakt de bijna-tachtigjarige zich nu grote zorgen over de staat van onderhoud.
! Renske Woudstra
Beetsterzwaag Zoals ze al jaren regelmatig doet, gaf Lies Scholte op 7 mei nog een rondleiding door de boomgaard. “Troch in fertutearze park, der bin sels beammen ferdwûn sûnder dat der foldien is oan de herplantplicht. It bin allegear deade prikken en oerwoekere plakken.” Eerder dit jaar maakte ze ook een rondgang langs ernstig verwaarloosde plekken in het park met groenbeheerder Erna van der Ploeg en gebiedscoördinator Franciscus Koopman, beiden van de gemeente Opsterland.
Het park verkeert in een sterfhuisconstructie, concludeert Scholte. “De man dy’t it ûnderhâldskontrakt hie, is mei pensjoen. No is der in nije man en dy hat in kontrakt foar ien jier.” Er is dit jaar geen compost meer rond de bomen gebracht, weet Scholte. Volgens haar omdat de nieuwe onderhoudsman niet bij de gemeente wil smeken om elk dubbeltje. Hij houdt zich alleen bezig met noodzakelijk onderhoud. Voor goed snoeiwerk, het aanbrengen van compost en bodemonderzoek is geen geld meer, zegt Scholte. En dat terwijl pomoloog Griet Bergsma uit Luxwoude volgens Scholte heeft aangegeven dat met vier- tot vijfhonderd euro het park weer in goed fatsoen is te brengen.
Overleg gemeente
Lies Scholte zat ook al om tafel met de wethouders Libbe de Vries (cultuur) en Durk Durksz (natuur). “Durksz fynt dat je natoer syn gong gean litte moatte. Mar ik fyn dit hiel oars, dit binne parken en dy hearre by de sfear en kultuer fan De Sweach.” Wethouder Durk Durksz heeft de boomgaard naar eigen zeggen niet opgegeven, maar kijkt hoe het onderhoud in het vervolg geregeld kan worden. “Fruitbeammen freegje fansels om ûnderhâld. Mar ûnderhâld kostet ek jild. Wy sjogge no nei de mooglikheden dy’t ek passe mei de finansjele mooglikheden. Mar dat kostet wol efkes tiid.” Durksz geeft aan ook in gesprek te zijn met de Stichting Fruit yn Fryslân die bezig is met het terugbrengen van fruitbomen en -struiken. “Wa wit is dit in partij dy’t hjirmei te set kin. Mar miskien binne der ek oare partijen. Yn it ramt fan de duorsumens is omtinken foar dit soarte beammen wol wichtich.”
Genenbank
Lies Scholte vindt dat het onderhoud van de adellijke parken hoort bij de cultuur die bij Beetsterzwaag hoort. Daar komt volgens haar bij dat er in de boomgaard van de Lycklamatuin oude fruitrassen staan die als het ware een genenbank vormen. “En De Sweach hat in status op te hâlden fanwege de âlde adel, dat is it fisitekaartsje fan de gemeente.”
De gemeente Opsterland werd in 1971 eigenaar van het Lycklamahuis en bijbehorende tuin. Mede dankzij Lies Scholte werd de boomgaard in 1989 gerenoveerd. De aanplant van nieuwe fruitbomen mislukte deels omdat ze te weinig water kregen. In 2009 werd de boomgaard opnieuw aangepakt, ditmaal met hulp van kenniscentrum Vrienden van het Oude Fruit. Even leken de toen aangeplante fruitbomen zich goed te ontwikkelen. "It wie in oantal jierren prachtich, in soad minsken ha derfan genoaten. Mar fan dy oanplante beammen bin nochal wat sneuvele troch skea fan it meanen.”
