‘Roest is per definitie mooi’
Guido van den Berg is van vele markten thuis. Hij tekent en ontwerpt meubels. Maar is vooral een fotograaf die foto’s maakt van alledaagse dingen die anderen niet zien. “Ik hou van dingen die op de grond liggen.” Zijn werk is komend weekend te zien tijdens de Opsterlandse Kunstroute 2023.
! Remco Hofman
Beetsterzwaag Guido van den Berg (61) komt uit Maastricht; na vele omzwervingen in binnen- en buitenland streek hij neer in Beetsterzwaag. Tijdens de Kunstroute Opsterland hangt zijn werk in Kunsthuis SYB. Vijf grote foto’s van rijplaten, voorwerpen die meestal weinig bekijks trekken. Bouwvakkers leggen ze onverschillig neer, vrachtwagens rijden er achteloos overheen.
Guido heeft een heel ander gevoel bij rijplaten. “Als je ziet hoe respectloos omgegaan wordt met rijplaten. Er wordt mee gesmeten. Auto’s rijden eroverheen en mensen lopen erop met hun laarzen. Zo’n rijplaat zit onder de modder.” Een rijplaat is echter niet zomaar iets, vindt Guido. Het is een product waar de ontwerper goed over heeft nagedacht. Hij heeft er zorg en aandacht aan besteed en het is met liefde gemaakt. Voorbijgangers tonen volgens Guido weinig waardering voor een rijplaat. Guido: “Een rijplaat zit vol met verfplekken en roestvlekken. Roest is per definitie al mooi. Ik hoef daarom geen kunst te maken, het is er al.”
Oog voor detail
Guido heeft oog voor detail, soms kleine details, die gewone stervelingen niet zien of niet willen zien. Hij heeft timmermansogen of misschien wel de ogen van een hongerige valk op zoek naar een prooi. Hem ontgaat niets. “Ik heb dat van mijn vader, hij nam vroeger foto’s van allerlei insecten.” Op het eerste oog lijken Guido’s foto’s abstracte schilderijen waarbij hij speelt met kleuren en licht. Een schilderij waar je minutenlang naar kan kijken zonder te weten wat het is. Maar het is geen schilderij, het is een foto. Het is geen abstracte kunst, maar de dagelijkse werkelijkheid die je elke dag om je heen kunt zien. Een verroeste rijplaat, een uiteengespatte waterdruppel of een verwelkt blad. Niets is niets. Kunst is overal. Guido: “Ik hoef niet op vakantie als ik fotografeer. Dan ben ik daar en hoef nergens anders heen. Ik ben dankbaar voor wat ik zie en heb geen vliegtuig nodig om te reizen.”
Kunst van het zien
Kunst is misschien niet de kunst van het maken van een schilderij, beeldhouwwerk of tekening. Kunst is veel meer de kunst van het zien, van het herkennen. Guido loopt vaak rond op bouwplaatsen en legt dan aan bouwvakkers uit wat voor foto’s hij maakt. “Ze zeggen dan vaak dat ik ze leer kijken. Bij tentoonstellingen vallen veel mensen stijl achterover als ik ze vertel dat het geen schilderijen maar foto’s zijn.” In Guido’s optiek kun je overal foto’s van maken, maar veel mensen willen dat of kunnen dat niet zien. “Je moet leren kijken en dan gaat er een wereld voor je open.”
Een goede foto moet volgens Guido spanning opleveren. Hij wil de bezoekers van zijn expositie verwondering meegeven. “Een foto moet mensen bezighouden. Ze moeten ernaar blijven kijken.” Naast rijplaten zijn er nog andere voorwerpen op de grond die Guido fascineren. Hij pakt een fotoboek en laat enkele foto’s zien die hij maakte van stoeptegels. Vrijwel alle voetgangers lopen gehaast en onverschillig over de straten, wegen en trottoirs. Hun ogen zijn gericht op de dingen om hen heen en ze hebben geen aandacht voor waar ze overheen lopen. Guido: ”Alles wat op de grond ligt, vind ik interessant. Kijk eens naar al deze foto’s van stoeptegels. Elke tegel is anders. Geen twee tegels zijn gelijk.”
De onderwerpen van Guido lijken statisch, omdat ze op een vaste plaats liggen of staan. Een rijplaat ligt dagenlang op dezelfde plek op een bouwplaats. Een stoeptegel heeft jarenlang een vaste plaats in de straat, maar toch verandert er elke dag iets met die rijplaat en die stoeptegel. Guido: "Zo'n tegel verandert de hele dag, omdat het licht verandert. Lichtval is uniek en is elke dag anders. Zo krijg je een andere beleving.” Guido gebruikt bewust geen begeleidende teksten bij zijn foto's, maar wat zou hij eventueel opschrijven naast zijn werk? Hij hoeft niet lang na te denken: "Ik zou opschrijven: ‘Geniet!'
