Het leven van Lise wordt beheerst door long covid
NieuwsTIJNJE Alle ballen in de lucht houden. Dat was voor Lise van den Berg uit Tijnje dagelijkse kost. Totdat maart vorig jaar corona toesloeg. Lise is er nog steeds niet van hersteld. “It is ûnfoarstelber hoefolle myn libben feroare is.”
“It rûn allegearre sa moai.” Het leven van de jonge moeder Lise van den Berg (31) is druk, maar loopt perfect. Samen met vriend Sander, hun kinderen Jesper (6) en Yorn (3) en twee paarden woont ze in Tijnje. Een actief en ambitieus gezin. Lise werkt 32 uur als bedrijfsleider bij de Action en houdt ook thuis alle ballen hoog.
“Ik regele alles foar de bern, soarge foar myn twa hynders dy’t thús op eigen lân stean, ik die it húshâlden, de boad- skippen. Ik hie alles ûnder kontrôle.’’ Dat veranderde ineens toen Lise in maart 2022 corona kreeg. Wat begon als een gewone besmetting met de meest voorkomende klachten als koorts, vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn eindigde in een ziekte die het dagelijkse leven van het hele gezin op de kop heeft gezet.
‘It wurdt fansels better’
Na tien dagen ziek thuis ging Lise weer vol vertrouwen aan het werk. Wel halve dagen, om weer in het ritme te komen. Toen dat minder vlot ging dan verwacht ging ze naar de huisarts. “At ik gelok hie, soe ik my nei seis oant acht wiken better fiele. Yn it slimste gefal soe it trije moannen duorje.” En dus ging ze door. “Ik hold fêst oan wat de dokter my fertelde, gewoan efkes trochsette en dan wurdt it fansels better.”
Dat ze daarmee over haar eigen grenzen ging werd vorig jaar op Hemelvaartsdag duidelijk. “Ik bin hielendal ynstoart op it wurk, ik koe neat mear. In kollega moast myn wurkdei oernimme.” Lise ging terug naar de huisarts en deze stelde long covid vast. Ze start met ergotherapie en fysiotherapie en bezoekt een bedrijfsarts, osteopaat en psycholoog. Uiteindelijk stopt ze in juni volledig met werken. Er volgt een periode waarin ze bijna niks meer kan. “Ik lei wiken op bêd, allinnich mar te sliepen.”
Televisiekijken, alleen thuis zijn met de kinderen, ze naar school brengen en halen, de paarden verzorgen, het hele huishouden, autorijden, een gesprek voeren. Niks lukt meer. Zelfs op haar telefoon kijken is geen optie. De prikkels die ze met deze gewone dagelijkse dingen binnenkrijgt kan ze niet verwerken. “Ik hie eardopkes yn tsjin it lûd en hie in protte lêst fan hersenmist. Ik fergeat alles en as ik it noch wol wist wie it hiel wazig.”
Veel hulp
Het gezin ontving gelukkig direct veel hulp van familie en vrienden. “Foaral myn mem en skoanâlden binne ús helden. Sûnder harren wie it net slagge”, zegt ze dankbaar. Ook nu helpen ze nog veel. Koken, voor de kinderen zorgen; ze zijn er altijd wanneer het nodig is. Lise benadrukt dat ook haar vriendinnen en met name haar vriend Sander grote steunpilaren zijn. “Freonen dy’t helpe mei it húshâlden, dy’t iten bringe of een leaf kaartsje stjoere.”
Het doet Lise ontzettend goed. Dat ook Sander veel opzij heeft moeten zetten is iets wat Lise goed beseft. “’Hy koe amper syn freonen sjen, om’t in protte thús op him oankaam.” Oudste zoon Jesper voelt ook aan dat zijn moeder ziek is. “’Myn hert bruts as hy frege: Is mem verdrietig? Wol mem in knuffel en sil ik efkes helpe mei de ôf- waskmasine?”
‘Gewoan trochsette’
Toch stuit Lise ook op onbegrip van de buitenwereld. “Oan de bûtenkant sjochst neat oan my.” Lise vindt het af en toe dan ook moeilijk om uit te leggen wat voor impact de ziekte op haar leven heeft. “Gewoan efkes trochsette en dan bist der wol wer.” Opmerkingen waar Lise weinig mee kan. “Dat efkes trochsette ha ik te lang dien. Hie ik earder nei mysels lústere dan wie it miskien noait sa fier kaam.”
De weken die volgen op de diagnose long covid staan in het teken van het volgen van verschillende therapieën en langzaamaan het gewone leven weer oppakken. Bij een psycholoog volgt Lise EMDR-therapie met als doel weer vertrouwen te krijgen in haar eigen lichaam en kunnen. De Sinterklaasintocht van november vorig jaar staat in haar geheugen gegrift. “Dat wie de earste kear dat ik der wer efkes opút gie.”
Goede kant weer op
Langzaam, maar toch is er verbetering zichtbaar. Hoewel ze nog altijd keuzes moet maken in wat ze wel en niet doet. Ze gaat nog iedere avond rond acht uur naar bed om alsnog vermoeid op te staan. “Ik sjoch en merk dat ik fan jannewaris ôf dit jier lytse stapkes foarút meitsje.” Sinds januari is ze ook aan de medicatie. Met resultaat. Ze rijdt kleine stukjes in de auto, is geregeld met de kinderen alleen thuis, brengt ze twee keer in de week naar school en gaat er zo nu en dan ook even alleen opuit.
Alhoewel volledig werken in de nabije toekomst nog niet mogelijk is, is Lise wel optimistisch. “Ik tink sa no en dan wol wer oan myn wurk en meitsje plannen hoe’t ik stadich- oan wer begjinne kin.” Lise kijkt weer uit naar het leven dat ze voor long covid had. “It is ek hiel spannend. Want sil ik oait wer wêze sa’t ik wie?” Toch gaat ze ervoor. In kleine stapjes, binnen haar eigen grenzen en door goed naar haar lichaam te luisteren. Want long covid leerde haar een belangrijke les: “Loslitte en gewoan fertrouwe op myn eigen lichem.”