De hulpvaardigheid van Humanitas
De overheid kan en wil niet alle hulp geven waar burgers behoefte aan hebben. “Theorie en praktijk gaan niet altijd samen”, aldus Jan Frieswijk, oud-voorzitter van Humanitas Smallingerland-Opsterland. “Onze vrijwilligers helpen de groeiende groep mensen die er niet zelf uit komen.”
! Arend Waninge
Beetsterzwaag De vrijwilligers van Humanitas in Opsterland en Smallingerland zien het aantal vragen om hulp snel stijgen. Jan Frieswijk (78) kijkt daar niet van op. “De overheid, banken en verzekeraars gaan ervan uit dat iedereen de weg wel weet te vinden. Maar voor een aanzienlijke groep mensen is dat niet het geval, door moeilijk te begrijpen formulieren en procedures waar de logica nog weleens ontbreekt.” Er is volgens Frieswijk nog een belangrijke oorzaak. “De verzorgingsstaat bestaat op papier, maar niet iedereen weet de weg of de gevraagde weg is er niet.” Mensen die er niet zelf uitkomen weten de weg te vinden naar Humanitas - rechtstreeks maar ook vaak via doorverwijzingen van bijvoorbeeld gebiedsteams van gemeenten of de kerken. “Humanitas is van oorsprong voor niet-kerkelijken, maar is al langer voor alle gezindten; we zijn niet aan een zuil gebonden.” De coronajaren hadden ook invloed op het werk van Humanitas. “Onze vrijwilligers schuiven graag aan tafel bij de mensen thuis. Pas dan geven mensen zich bloot en kun je een vertrouwensband opbouwen. Dat lukt niet telefonisch en dat moest in de coronajaren wel.”
Medemenselijkheid
De Humanitasafdeling Smallingerland-Opsterland telt ruim honderd vrijwilligers. Volgens Frieswijk allemaal mensen die anderen willen helpen. “Het is een organisatie waarbij je de ideële doelen ook terugziet in de organisatiecultuur: gelijkheid, medemenselijkheid en hulpvaardigheid. Zonder dat er iets tegenover hoeft te staan.” Het was voor Jan Frieswijk zelf ook de reden om elf jaar geleden toe te treden tot het afdelingsbestuur, waarvan hij acht jaar voorzitter was. “Voor mij is het logisch om iets te doen voor de samenleving waar je veel aan te danken hebt. Het is een uitgangspunt dat ik nu weleens mis in de maatschappij.”
Een belangrijk deel van de vrijwilligers is actief in Thuisadministratie: mensen helpen inzicht te krijgen in hun persoonlijke administratie. “Daar verwachten we nog wel een groei.” Ook het voorlezen is een belangrijke onderdeel van het werk van Humanitas. Dit project bevordert de taalvaardigheid bij kinderen om daarmee het plezier in lezen te vergroten. Bij het Maatjesproject is de roep om extra vrijwilligers nu het grootst. Hier zijn vrijwilligers een maatje voor mensen die eenzaam zijn. Frieswijk: “De zorg is in Nederland zo ingericht dat mensen na enige tijd zijn aangewezen op het eigen netwerk, maar dat heeft niet iedereen. Buurten zijn ook niet zo buurtgericht meer als in het verleden. De maatjes van Humanitas gaan naast deze mensen staan, zonder afhankelijkheid te creëren. Het is juist bedoeld om mensen te helpen met het opbouwen van een eigen netwerk, zodat ze sterker op eigen benen kunnen staan.”
Gebruik kennis
Frieswijk heeft een broertje dood aan geklaag over de vergrijzing. "Zeur er niet over, maar maak er gebruik van. In de groep ouderen zit veel kennis en ervaring. Ik heb jaren in de politiek gezeten als raadslid en wethouder. In de zeventiger en tachtiger jaren dachten we dat we veel konden regelen vanuit het gemeentehuis. Dat blijkt in de praktijk lastiger dan gedacht. Vrijwilligers zijn broodnodig om op te pakken wat de overheid laat liggen of niet kan vervullen. Bij Humanitas kunnen vrijwilligers daar buitengewoon zinnig en noodzakelijk werk doen.”