Melkveehouders halen energie uit mest
Serie Energie in Opsterland Biogas winnen uit mest. Een individueel melkveebedrijf is daarvoor vaak te klein, maar wat als je de mest van meerdere bedrijven samenvoegt? Wijnjewoude Energie Neutraal (WEN) werkt met negentien melkveehouders aan een plan om samen mest te vergisten. Zodat Wijnjewoude op termijn zonder aardas kan.Wat is in grote lijnen het plan? WEN bouwt op de plek van de voormalige zuiveringsinstallatie aan de Tolleane een monovergister. Hierin wordt alleen rundveemest verwerkt, dus geen bijproducten. Negentien melkveehouders in een straal van 2,5 kilometer rond de vergister leveren de mest, 57.500 m3 per jaar. Ze krijgen hiervoor een vergoeding van een euro per kuub en ontvangen het digestaat retour. Dat is het restproduct dat na de vergisting overblijft, een goede meststof voor op het land. De vergistingsinstallatie produceert jaarlijks 850.000 kuub biogas, dat ter plekke wordt opgewerkt tot aardgaskwaliteit. Dit gas gaat op het bestaande gasnet. De productie is voldoende om in de toekomstige gasbehoefte van Wijnjewoude te voorzien, zonder dat de inwiners hun verwarmingsinstallatie hoeven aan te passen. Het lijkt een eenvoudige constructie, maar WEN kwam onderweg al de nodige obstakels tegen.
Transport
Om extra verkeer te voorkomen was aanvankelijk het idee om de mest via sleepslangen van de boerderijen naar de Tolleane te transporteren. Dit blijkt niet realistisch. De slangen lopen langs de weg en over land van meerdere eigenaren, het op- en afrollen kost veel tijd en het verpompen kost veel brandstof. Al met al is dit circa een euro per kuub duurder dan transport per vrachtauto. WEN bestudeert nu daarom toch de optie met inzet van vrachtwagens. Het gaat dan om vijf vrachtwagens per dag. Vervoer per auto geeft ook veehouders die wat verder weg wonen de mogelijkheid mee te doen. De Gasunie werkt nog aan een alternatief plan: een stelsel van vaste leidingen door de grond.Uit onderzoek blijkt dat uit jonge, dagverse mest het meeste gas te halen is. Doel is om de mest minimaal eens per veertien dagen op te halen. Dat levert bij veehouders nog wel praktische problemen op met het oppompen van mest in een maar gedeeltelijk gevulde mestkelder. Daar wordt nu verder naar gekeken.
Digestaat
De boeren krijgen digestaat terug, dat een mengsel is van vergiste mest van meerdere bedrijven. Daardoor waren er vraagtekens rond eventuele gezondheidsrisico’s voor het vee. Door het digestaat voor transport te hygiëniseren - een uur lang verwarmen op 70 graden Celsius - zijn zoals het nu lijkt die risico’s geweken. Uit onderzoek blijkt dat het digestaat op z’n minst een gelijke bemestingswaarde heeft als drijfmest. De hoeveelheid effectieve organische stof is hoger dan in drijfmest. Het gebruik van digestaat geeft een lagere emissie van stikstof en CO2.Subsidie
De biogasinstallatie vergt een investering van 3 miljoen euro. Exploitatie kan niet zonder subsidie. Voor energieproductie geldt een SDE+-subsidie. Kleinschalige verwerkers krijgen een toeslag. Zoals het er nu voor staat is het WEN-initiatief geen kleinschalige verwerking. Dat scheelt 140.000 euro subsidie per jaar. Er is een kans dat de regels worden aangepast. Daarnaast doet WEN samen met de gemeente Opsterland een aanvraag voor een zogenaamde proeftuinsubsidie, bedoeld om te komen tot aardgasvrije wijken. Het gaat om 1,5 miljoen euro.Overheden enthousiast
Op een informatiebijeenkomst vorige week waren vertegenwoordigers van de provincie, het rijk en de gemeente aanwezig. WEN-voorzitter Pieter de Kroon: “Ze waren enthousiast over hoever we zijn, ze helpen mee om de plannen verder uit te werken. Ze zien de meerwaarde vooral in het produceren van groengas dat zo mogelijk wordt voor boeren met minder dan 180 koeien. Dat betekent nog niet dat we er al zijn. Nog lang niet. De noodzakelijke subsidies zijn nog niet binnen, het proces van de ruimtelijke procedures is nog niet gestart en er is nader overleg met omwonenden nodig. Vergisting op eigen erf is alleen aantrekkelijk bij bedrijven met meer dan 180 koeien. Onze potentiële deelnemers zijn allemaal kleiner, maar kunnen op deze manier wel bijdragen aan de energieproductie. Door de beperking van de emissie maken ze hun bedrijf duurzamer en dat geeft een stevige basis, waaraan WEN graag meewerkt.”Vragen in de buurt
De mogelijke vestiging van een mestvergistingsinstallatie aan de Tolleane zorgt voor onrust in de buurt. WEN zegt alles te hebben gedaan om buurtbewoners zoveel mogelijk in het proces mee te nemen; er is bijvoorbeeld goed contact met buurtvereniging Klein Groningen. Ook is er huis-aan-huis uitgenodigd voor een excursie en een thema-avond over mestverwerking. Een groep van ruim veertig huishoudens aan de westkant van Wijnjewoude beleeft dat anders en stuurde een brief naar de gemeenteraad. Zij verklaren zich tegenstander van de vergister. Er is inmiddels een gesprek gepland tussen WEN en deze groep ongeruste buurtbewoners.[caption id=”attachment_29383” align=”alignnone” width=”900”] Het melkveebedrijf van Marco Pool.[/caption]
