Afbeelding
yn petear lay out

Tram bepaalde lay-out huidig Langezwaag

Sa! yn petear mei
De lay-out van het huidige Langezwaag is sterk bepaald door infrastructurele werken. Van de aanleg van de Schoterlandse Compagnonsvaart in de 16e eeuw, via de tram van Heerenveen naar Gorredijk in de 19e eeuw naar de rondweg ruim dertig jaar geleden.
In de oudste bekende geschriften staat in 1315 al beschreven dat ‘Utreseagh’ over een kerk met pastoor beschikte. Na de Reformatie werd Langezwaag een Hervormde Gemeente. In de 16e eeuw groef men vanuit Heerenveen de Schoterlandse Compagnonsvaart richting Knijpe en Bontebok. Via dwarsvaarten en wijken richting Langezwaag werd het hoogveenturf afgevoerd naar de grote steden in het westen. De naam Langezwaag verwijst dan ook naar ‘lange weilanden’.
De overgebleven zandlaag was geschikt voor de verbouw van boekweit en rogge; het leverde Langezwaag een welvarende boerenstand op. Zo wordt het paard als windvaan op de kerk ook wel verklaard. Halverwege De Knijpe en de kerk in Langezwaag liep een voetpad met daaraan circa veertig huizen en boerderijen. Van de Wijngaarden in westelijke richting naar Terband, in oostelijke richting tot het huidige tuincentrum Bontebok. Het pad lag op de scheiding van het hoog- en laagveen. Ten noorden van het voetpad, richting Hegedyk, was de grond minder vruchtbaar en alleen geschikt als grasland. ’s Winters stond het vaak tijdelijk onder water. De Hegedyk is de oudste verharde weg van Opsterland en leidt van Heerenveen via Tjalleberd, Gersloot, Luxwoude en Langezwaag naar de vlecke Gorredijk. De Hegedyk beschermde het achterland aan de zuidoostkant van de weg tegen winterse overstromingen. De Hegedyk speelde ook een rol in 1825 toen bij Vollenhove en Kuinre de dijken braken en het zeewater tot aan Gorredijk kwam. De ramp kostte door tijdige evacuatie geen levens, maar de landerijen en turfwinning ten noorden van de Hegedyk waren daarna verpest door de invloed van het zoute water. In de 19e eeuw werd ten westen van Langezwaag een polder gemaakt: het 4e en 5e Veendistrict. Ten noorden van de Hegedyk heette de polder het 6e en 7e Veendistrict. De winterse overstromingen waren voorbij, er kwam plek voor kleine boerderijtjes op de achtergebleven gronden.
Na de aanleg van de spoorlijn van Zwolle naar Leeuwarden in 1866 werd ook een netwerk van kleine spoorlijnen aangelegd. Het oorspronkelijke plan was om de tram via de Hegedyk door Tjalleberd en Luxwoude naar Gorredijk te laten rijden. Maar er werd voor een kortere route gekozen via de Knijpe en het nieuw aan te leggen Lange Ein door Langezwaag en Skeane Ein naar de Hegedyk richting Gorredijk. De aanleg van deze straten leidde tot meer bebouwing rond de kerk; zo ontstond de huidige kern van Langezwaag. Op de hoek van de Hegedyk en de vaart richting het noorden verrees een zuivelfabriek. Het was het begin van meer bedrijvigheid in de buurt: de wagenmaker, de smid, de kruidenier, de slager, de bakker en timmerbedrijven.
Met de aanleg van De Boenders, de rondweg rond het dorp, ontstonden ruim dertig jaar geleden nieuwe plekken voor de uitbreiding van de dorpskern. Zo kreeg Langezwaag haar huidige lay-out.

Meer SA!

Afbeelding
Spannende jacht in Gorredijk Nieuws 12 uur geleden
Afbeelding
Meld je nu aan voor webinar: waarom in 2024 een woning kopen? Ondernemen 13 uur geleden
Afbeelding
Fedde en Lieke Column 18 uur geleden
Wethouder Durk Durksz en Warner de Leeuw van ELAN
Parkeerverbod geldt niet voor scholeksters Nieuws 19 uur geleden
Gjalt Wijma.
'Lekker de zorgen van je af fietsen' Nieuws 22 uur geleden
Xander Wagenaar juicht na zijn winnende treffer tegen Opende. De middenvelder gelooft nog volop in lijfsbehoud van RWF in de derde klasse B.
RWF wil zware nacompetitie ontlopen Sport 23 uur geleden
Afbeelding
Nieuw seizoen doortrappen van start Sport 23 uur geleden
De vijfendertig kilometer lange mountainbikeroute wordt onderhouden door vrijwilligers.
Mtb-routes worden elk jaar stukje beter Sport 27 mrt, 14:27