De klokmakker fan ‘e Sweach

BEETSTERZWAAG Al 25 jaar hebben Henk en Hettie Vlasma een klokkenmakerij in Beetsterzwaag. In de winkel draait alles om tijd. Staklokken, koekoeksklokken, zakhorloges en zelfs woordenklokken. Hypermodern en stokoud door elkaar. Hier tikt de tijd onherroepelijk door. 

Henk Vlasma (65) begon zijn loopbaan bij een juwelier in Surhuisterveen. Hij leerde daar het vak van klokkenmaker, maar wilde na verloop van tijd toch wat anders. “Ik siet dêr yn in lyts hokje fan trije by fjouwer, sa woe ik net âld wurde.” Hij werd vertegenwoordiger in revalidatie-artikelen, maar bleef daarnaast horloges repareren. Later werd hij werkmeester bij een sociale werkvoorziening, maar dat was het ook niet. “Ik fielde my net thús tusken dy ‘fergadertypes.’ Ik bin mear in dwaander.” 

Het leek hem het beste om voor zichzelf te beginnen en dus opende hij samen met zijn vrouw Hettie een eigen klokkenwinkel. In 25 jaar hebben ze de winkel opgebouwd en uitgebouwd. Nu is het tijd om af te bouwen. “We gean moandeis en tiisdeis ticht. Dan ha wy mear tiid foar oare dingen.” Jarenlang werkten ze beiden 80 tot 90 uur per week. Hettie: “Wy tochten altyd dat wy net ticht koenen. Sels mei de Alvestêdetocht fan ’97 wienen wy oan it wurk.”

De winkel in de Hoofdstraat bevindt zich tegenover het gemeentehuis. Achter in de winkel is de werkplek, daarachter hun woonkamer. Daar kunnen ze de koekoeksklokken van de winkel zien en horen. Werk en privé zijn naadloos verbonden. Het werkplezier haalt Henk vooral uit de reparaties. Naast de eigen winkel is Henk ook horlogemaker voor juweliers uit de wijde omgeving. Sieraden maakt hij niet. “Ik bin net kreatyf. Ik mei gewoan graach sa’n kapot klokje wer rinne litte.” 

Het valt op dat er de laatste tijd veel kapotte zakhorloges worden gebracht, de mond-tot-mondreclame brengt ze bij Vlasma. Henk haalt een exemplaar uit de vitrine dat waarschijnlijk enkele honderden jaren oud en handgemaakt is. “Dit hat wiken koste om te meitsjen.” Naast nostalgische zakhorloges van grootouders worden er ook veel nieuwe, op internet gekochte, horloges gebracht. “Dat binne dan faak goedkeape horloazjes en dan freegje se ús de bandsjes yn te koartsjen.” 

In tegenstelling tot eerder laten klanten nog zelden hun klokken periodiek nakijken op gebreken. “Earder seagen wy klokken om ‘e acht jier nei. No komme se hjir pas at se net mear rinne.” Vlasma houdt van bijzondere klokken, klokken met een karakter. Zo hangt er een skelet-uurwerk in de winkel, een doorzichtige klok waardoor het mechaniek goed zichtbaar is. Pronkstuk is misschien wel een Friese woordenklok. Deze klok geeft de tijd niet aan met wijzers of cijfers, maar met woorden. “It is tsien oer tolven” en “It is kertier foar trijen.” 

Er komen tijdens het gesprek regelmatig klanten de winkel binnenlopen. Het gaat vaak om mensen die zelf de batterijen van hun horloge hebben verwisseld, waarbij ze de contactpuntjes kapot hebben gemaakt. Henk schudt zijn hoofd: “Se tinke dat se it sels kinne, mar it komt hiel krekt. Ik neam sokke minsken ‘pûdsjeplakkers’. De werktafel ligt vol met allerlei soorten tangetjes. Het volgende klusje is de aanpassing van het horloge van een oudere mijnheer. “Ik meitsje de wite wizers no read, dan binne se better sichtber.” Henk buigt zich geconcentreerd voorover, terwijl de klokken de tijd wegtikken. ‘Nim de tiid. Der is genôch fan.’