De Eagewyk beter in beeld

KORTEHEMMEN Aan de Eagewyk, de vaart die nu langs het Zaailand in de Drachtster wijk Himsterhout ligt staat sinds donderdag een informatiebord. Het door Joke de Boer en Gryt Veenema-Knol onthulde bord vertelt de geschiedenis en de betekenis van de vaart voor Kortehemmen en omstreken.

Joke de Boer en Gryt Veenema-Knol hebben allebei een bijzondere link met de Eagewyk. De familie de Boer woonde destijds aan de vaart vlak bij het geplaatste bord. De ‘oerpake’ van Gryt, Auke Knol uit Boornbergum, was skûtsjeschipper. Hij vervoerde goederen voor het dorp en steenkool voor de zuivelfabriek. Dat zij de dorpsvlag van het informatiebord mochten halen, was voor hen dan ook een speciale gelegenheid. Voordat de daadwerkelijke onthulling werden herinneringen aan vroeger opgehaald. Daarbij kwamen steeds meer nieuwe verhalen aan het licht. 

Het initiatief tot het plaatsen van het informatiebord is genomen door de Vereniging van Dorpsbelangen Boornbergum-Kortehemmen (VDBK). Mede door de financiële steun van de gemeente Smallingerland kon het bord worden gerealiseerd. Hiermee hoopt de VDBK de belangrijke betekenis van de Eagewyk, die oorspronkelijk liep vanaf het riviertje De Drait, meer onder de publieke aandacht te brengen.

Na het welkomstwoord van Hans Nater van VDBK en de onthulling door beide dames, gaf Anne Peenstra aan de overkant van de vaart een toelichting. “It boerd soarget der foar dat de âlde namme fan it wetter wer yn eare hersteld wurdt. It wetter dat gjin namme hie, hat de namme Eagewyk werom.” Zijn verhaal eindigde met een gedicht waarin de naam Eage centraal staat. Eage Nauta is degene waarnaar de Eagewyk vernoemd is.

Peenstra heeft zich al sinds 2020 verdiept in de historie van de Eagewyk. Zijn ontdekkingen schreef hij in een artikel dat werd gepubliceerd in het tijdschrift van Smelne’s Erfskip, de cultuurhistorische stichting in Smallingerland. En kwam ook in de dorpskrant Boarnhimster bining te staan. Op verzoek van de VDBK heeft Peenstra de historische tekst met foto’s voor dit informatiebord aangeleverd.

Kaaimuorre

Ook geeft het bord aandacht aan de bijzondere ‘kaaimuorre’ die zich aan het eind van de Eagewyk bevindt. De kademuur heeft een lange en korte zijde met gemetselde walbeschoeiing. De muurtjes zijn enigszins rond gemetseld, de zogenaamde wulfmuren (of troggewelfjes) tussen ijzeren kubbestijlen. Deze manier van metselen werd vroeger met name in provincie Groningen toegepast. Dat maakt de kaaimuorre uniek in Friesland.

De veronderstelling was destijds dat de Eagewyk en kaaimuorre werden aangelegd omdat de zuivelfabriek (later de coöperatieve Stoomzuivelfabriek ‘Mei Inoar Ien’) op de Galhoeke kwam. Peenstra: “Mar it is krek oars om. De feart wie er earder dan de fabryk. Sa koe hjir maklik stienkoal oanfierd wurde. En produkten nei oare plakken brocht wurde.”