Oproep: aandacht voor Indië-weigeraars en onderduikgevers
NieuwsOproep: aandacht voor Indië-weigeraars en onderduikgevers
Beetsterzwaag In de jaren direct na de Tweede Wereldoorlog werden meer dan 100.000 dienstplichtigen naar Nederlands-Indië gestuurd om daar te vechten tegen Indonesiërs die streden voor hun onafhankelijkheid.
Naar schatting 4.000 tot 6.000 van hen weigerden. De Nederlandse overheid nam dat hoog op. De weigeraars werden gevangengenomen en overgebracht naar het Depot Nazending Onafhankelijkheidsoorlog Nederlands-Indië in Schoonhoven.
In een uitzending van Andere Tijden verklaarde luitenant Koos van Kaam dat hier opvallend veel Friezen bij waren. De weigeraars kregen gevangenisstraffen van vaak meerdere jaren, onder andere in Nieuwersluis. Gratie werd nooit verleend en na hun straf moesten ze vaak nog lang gedwongen in werkkampen aan de slag.
Anderen doken onder om uit handen van de overheid te blijven. Joost van Bodegom uit Beetsterzwaag wil graag aandacht voor deze vergeten groep. “Het zijn geen misdadigers maar helden. Dat geldt ook voor hen die deze jongens onderduik boden.” In februari vorig jaar verscheen het wetenschappelijk rapport ‘Over de Grens’, over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. “Dat heeft diepe indruk op mij gemaakt. Het is tijd voor eerherstel voor deze mensen.”
Van Bodegom weet dat de meeste van deze weigeraars voor hun leven zijn getekend door hoe ze toen zijn behandeld. “Hun levens zijn vergald. Een baan bij de overheid was bijvoorbeeld niet mogelijk.” Ook het feit dat degenen die de weigeraars onderduik boden, zijn gestraft, steekt Van Bodegom. “Er zijn mensen bij die Joodse gezinnen door de oorlog hebben geholpen en nadien dus vast hebben gezeten. Onbegrijpelijk.”
Van Bodegom en Sa! zijn op zoek naar verhalen over deze mensen. Wie waren het? Waarom weigerden ze? Waarom boden ze onderduik? En wat heeft de gang van zaken met hen gedaan in de rest van hun leven? Ze zijn vaak zelf niet meer in leven, maar ook kinderen en kleinkinderen van deze weigeraars worden opgeroepen om hun verhalen te delen. Reageren kan via redactie@sa24.nl.
