Buurt en WEN liggen ver uit elkaar

WIJNJEWOUDE Bewoners van Klein Groningen vragen de Opsterlandse gemeenteraad om op voorhand een streep te zetten door de mogelijke komst van een mestvergister bij hun buurtschap. Wethouder Durk Durksz is duidelijk: “De gemeente is pas oan set at der in fergunningsoanfraach leit. Net earder.”

Op verzoek van GroenLinks en D66 bespreekt de Opsterlandse raad waarschijnlijk later deze maand de mestvergistingsplannen in Wijnjewoude. Aanleiding is een lange brief van de commissie Mestvergister van Buurtvereniging Klein Groningen. Zij hebben al langer grote moeite met het voornemen van Wijnjewoude Energie Neutraal (WEN) om een centrale mestvergistingsinstallatie te bouwen die jaarlijks een miljoen kuub groen gas moet produceren. De voormalige waterzuivering aan de Tolleane, aan de rand van Klein Groningen, is hiervoor een mogelijke locatie.

Leefbaarheid

De bewoners van Klein Groningen maken zich grote zorgen over de leefbaarheid in hun buurtschap, meerdere families zouden al willen verhuizen. Ze vragen de gemeenteraad daarom zich nu al uit te spreken tegen een centrale mestvergister nabij Klein Groningen. Buurtbewoners zijn bovendien verbaasd dat WEN, ondanks het duidelijke verzet vanuit Klein Groningen, de plannen doorzet, terwijl WEN in hun ogen als mienskipsproject is bedoeld. 

In de brief regent het verwijten richting WEN zoals het verstrekken van onjuiste informatie, het niet rechtmatig handelen en geen onafhankelijke onderzoeken laten uitvoeren. WEN geeft in een reactie richting de gemeenteraad op ieder punt weerwoord en maakt ook de actievoerders verwijten, zoals het geven van valse voorlichting. 

Wie de correspondentie leest, krijgt niet de indruk dat de twee partijen ooit nog bij elkaar gaan komen. Klein Groningen stelt in de brief resoluut te zijn in het verzet tegen de centrale mestvergister. Ze kondigt aan alle toegestane middelen tot de hoogste instanties te gebruiken om dit tegen te gaan.

Niet nu

Volgens wethouder Durk Durksz is het echter niet aan de gemeente Opsterland om nu in te grijpen in het proces. “It wachtsjen is op in oanfraach fan in fergunning. Foldocht de oanfraach oan de easken, dan ferliene wy de fergunning.” In die ruimtelijke afweging speelt het wel of niet economisch rendabel zijn van de installatie geen rol. Voldoende draagvlak voor het initiatief is wel belangrijk. “Mar it is oan WEN om dat oan te toanen. De balle leit hielendal by WEN. De gemeente giet net op de stoel fan de inisjatyfnimmer sitten.” 

Bovendien ligt er volgens Durksz een duidelijke overeenkomst tussen de gemeente en WEN over ieders verantwoordelijkheden. In zijn ogen past het de gemeente daarom ook niet om alternatieven aan te dragen om deze dan later in het traject bij de vergunningsaanvraag te beoordelen. “Dat giet net tegearre.” Wel houdt Durksz naar eigen zeggen beide partijen zo nu en dan een spiegel voor. Hij hoopt dat beide partijen op basis van argumenten weer met elkaar in gesprek raken. En als beide partijen dat wensen, wil de wethouder daarin ook wel een rol spelen. “Mar dat sinjaal ha ik net krigen.”

D66-raadslid Shajan de Wagt ziet het anders. “Een mienskipsproject kan in mijn ogen niet tot allerlei rechtszaken leiden. Dan zijn we niet goed bezig. Partijen moeten elkaar versterken, niet tegenover elkaar staan. ” De Wagt vraagt zich ook af of de raad in dit proces niet te veel uit handen geeft. Elske Beintema (GroenLinks) wil dat de raad over de kwestie spreekt omdat ze de signalen vanuit de buurt serieus wil nemen. “Wij zijn volksvertegenwoordigers. Wij willen de partijen horen en de vinger aan de pols houden.”

Meest realistisch

WEN gaat ondertussen verder met het uitwerken van het plan voor centrale mestvergisting. Dit scenario is het meest realistisch, concludeerde de werkgroep Leefbaarheid eind mei na een studie naar negen verschillende opties voor het jaarlijks produceren van een miljoen kuub gas. De werkgroep onderzoekt daarom hoe centrale mestvergisting zonder overlast is te realiseren. WEN-adviseur Harm de Kroon is ervan overtuigd dat dit gaat lukken. “De buert kin dan wol nei de Raad van State gean, mar dan ha se gjin arguminten.” 

WEN ziet daarom nu ook geen reden om een alternatieve optie te bekijken, ook al zou die misschien op een breder draagvlak kunnen rekenen. Alternatieve scenario’s komen pas in beeld als het scenario centrale vergisting niet mogelijk is zonder overlast. 

In het meest voor de hand liggende alternatieve scenario vergisten boeren de mest tot biogas op eigen erf. Het biogas wordt dan via gasleidingen naar één centrale of een aantal decentrale installaties getransporteerd om daar het biogas op te waarderen tot voor het netwerk geschikt groen gas. Klein Groningen stelt in de brief aan de raad decentraal vergisten op het boerenerf ook voor als alternatief. 

Volgens Harm de Kroon is deze oplossing veel duurder. Er zijn meerdere opwerkingsinstallaties nodig, bovendien vergt het de aanleg van naar schatting vijftien kilometer gasleiding. “Yn dizze opsje moatte je ek meardere lokaasjes oanstjoere.” Het scenario is in de ogen van De Kroon ook minder flexibel, omdat er langdurige afspraken gemaakt moeten worden met veehouders over installaties op hun eigen erf. 

Op de vraag of opwerkingsinstallaties voor biogas op het boerenerf vergunningstechnisch wel mogelijk zijn, is volgens de gemeente Opsterland geen eenduidig antwoord te geven. Dat hangt onder andere af van de schaal van deze activiteiten in relatie tot de agrarische activiteiten. Valt het boerenerf af, dan is er voor een opwaarderingsinstallatie van biogas alleen plaats op een bedrijfslocatie.

Andere initiatieven

Ook in Nij Beets werken zestien melkveehouders aan plannen voor mestvergisting. Uitgangspunt is om op het eigen erf de mest te vergisten tot biogas en dan op een centrale plek het biogas op te waarderen tot groen gas. Met subsidie gaan de initiatiefnemers nu bedrijfsmodellen opstellen voor dit plan. 

Bij de familie Janssen in Siegerswoude draait al een mestvergistingsinstallatie waarbij het biogas via een verbrandingsmotor wordt omgezet in elektriciteit.

Ook melkveehouder Marco Pool (170 melkkoeien) aan de Opperbuorren net buiten Wijnjewoude heeft plannen voor een dergelijke monovergister. Hij vindt de tijd nu rijp om te investeren. “Ik sjoch nei de hege enerzjyprizen en it ferlies fan de derogaasje. Dan sjoch ik kânsen foar fergisting.” Pool houdt de weg open om later alsnog aan te sluiten bij de WEN-installatie. Hij hoopt in 2023 de installatie te kunnen bouwen.