Woekerende vijverplanten verstoren waterhuishouding
Nieuws De grote waternavel verstopt in rap tempo de sloten en de wijken van Zuidoost-Friesland. De bestrijdingsbrigade van Grienskip rukt dagelijks uit om de ongebreidelde groei van de invasieve exoten tegen te gaan. “As der ek mar in lyts stikje fan de woartels efterbliuwt, kinst wer opnij begjinne. It spul groeit wol fiiftjin sentimeter op in dei.”Wijnjewoude In het buitengebied onder Weinterp gaat het in ganzenpas door het maïsveld van boer Dijkstra. In de wijk die haaks op de Dwersfeart aan de achterkant het perceel begrenst, is de grote waternavel gesignaleerd. De wildgroei lijkt op het eerste oog mee te vallen, hier en daar een plukje langs de walkant. Maar hoe verder van de Dwersfeart, hoe talrijker en dikker de drijvende groenpakketten. Op sommige plekken groeit de watergang al bijna dicht. “Fan de wâl ôf kin wy der lestich by komme”, stelt uitvoerder Johan de Jong van Grienskip vast. “Dit moatte wy mei de boat dwaan.”
Opschonen
Een dag eerder hebben de medewerkers van Grienskip drie bootladingen grote waternavel opgeharkt uit sloten bij Donkerbroek. Het opschonen gebeurt noodgedwongen met de hand; mechanische verwijdering is geen optie omdat dan wortelresten achterblijven. Bijkomende complicatie: de grote waternavel groeit vanaf de oeverrand het water in en heeft maar een beetje vocht nodig om voort te woekeren. Het opgediepte watergroen deponeren langs de walkant heeft dan ook alleen zin op minimaal anderhalve meter afstand van het water, anders vindt het watergroen alsnog de weg terug. “Mar dan moatst dy romte wol ha”, wijst De Jong op de begroeiing met aan de ene kant de boomwal en de andere kant het ma?sveld.Grienskip
Om de arbeidsintensieve aanpak het hoofd te bieden, heeft Wetterskip de samenwerking gezocht met werkvoorzieningsbedrijven Caparis en Empatec. Begin dit jaar hebben de drie partijen Grienskip opgericht, een tachtig man sterk leer-werkbedrijf om plaagsoorten als distels op de dijk en berenklauw, maar vooral invasieve waterplanten in Friesland te lijf te gaan. “Grienskip is ontstaan uit noodzaak”, vertelt Flora Rosenbrand, coördinator exotenbestrijding bij Wetterskip. “Tot een jaar of wat geleden volstond hotspotbestrijding en maakten de koude winters het werk af. Maar sinds 2012 hebben we geen echte winter meer gehad en zien we dan ook een verontrustende toename.”Niet alleen de grote waternavel baart zorg, ook de watercrassula en de waterteunisbloem zijn volgens Rosenbrand bezig aan een opmars. Vanuit de bebouwde omgeving verspreiden de vijver- en aquariumplanten, geholpen door de waterkwaliteit en het ontbreken van natuurlijke vijanden, zich razendsnel in met name rustige sloten en vaarten. Onder de drijvende groenpakketten sterft door gebrek aan licht en zuurstof elk ander natuurlijk leven af. “Duikers en gemalen raken door de massa verstopt en uiteindelijk de watergang zelf ook. Zou je de planten hun gang laten gaan dan ontstaat moerasvorming met daaronder een dood sys- teem.”
De oorzaak van de milieuschade valt terug te voeren op onwetendheid en commerciële motieven, aldus Rosenbrand. “De consument wil makkelijk te kweken waterplanten en de handel selecteert daarop. Als het dan toch een beetje te hard gaat in de vijver wordt het overschot gauw eens in de sloot achter huis gedumpt. Dat maken wij op uit het verspreidingspatroon, mensen zijn zich niet bewust van de gevolgen. We diepen wel planten op waar het bakje van de vijverhandel nog aan de wortels hangt.” De grote waternavel staat inmiddels op de verboden lijst van de EU, maar andere soorten zoals de watercrassula nog niet. En met zijn hele fijne wortels is die nog moeilijker te bestrijden, waarschuwt de exotenkenner. “De wetgeving blijft achter bij wat er om ons heen gebeurt.”
[caption id=”attachment_27165” align=”alignnone” width=”900”] Flora Rosenbrand.[/caption]
