Bouke Oldenhof, André van der Bijl, Wilma Couperus.
Bouke Oldenhof, André van der Bijl, Wilma Couperus. Foto: Arend Waninge

Iepenloftvoorstelling rond Jan Eisenga

Cultuur

GORREDIJK De huidige publiciteit rond de April-meistaking van 1943 krijgt volgend jaar in Gorredijk een vervolg. Met een expositie in het museum over Jan Eisenga, een iepenloftspul op het plein voor het museum en met een onderwijsproject.

“In mienskip wurdt foarme troch dielde ferhalen”, is de overtuiging van toneelschrijver Bouke Oldenhof uit Tijnje. En het verhaal van Jan Eisenga is in zijn ogen een verhaal om gedeeld te worden. “It is in ferhaal oer it hoedzjen en noedzjen oer ús rjochtsteat. Oer wat wy tinke dat sa gewoan is, mar ek samar oars kin.” 

Jan Eisenga, onderwijzer in Gorredijk, dacht dat het in de April-meistakingen van 1943 niet zo’n vaart zou lopen. Dat het verspreiden van een folder of het doen van een oproep tot een schoolstaking niet zo’n probleem zou zijn. Dat het wel goed zou komen. Maar het kwam niet goed. Op 5 mei 1943 maakte een Duits vuurpeloton een einde aan zijn leven, twee dagen nadat hij was gearresteerd.

André van der Bijl, onderwijzer aan De Librije in Gorredijk, gaf de aanzet tot een theaterproductie over het leven van Jan Eisenga. Bij het opruimen van een boekenkast kwam hij het boek tegen dat Roel van der Heide enkele jaren geleden over Eisenga schreef. “Ik fyn dat Eisenga in breder poadium fertsjinnet. Dêr ha ik it doe mei Roel oer hân.” Beiden waren het erover eens dat er een script voor een theaterproductie moest komen. Daarop zocht André contact met Bouke Oldenhof. “Mar Bouke hie it te drok en oppere dat ik it sels ris probearje moast.”

En dat heeft André gedaan. Resultaat is een script waar ook Oldenhof zijn  kennersogen over heeft laten gaan. “Mar ik ha der net safolle oan dien.” Na een tip van de onlangs overleden fotograaf Sietse de Boer zocht André eerder ook al contact met Wilma Couperus van Museum Opsterlân. Zo kreeg het project steeds meer omvang. Realisatie in 2023 was te kort dag, daarom wordt het volgend jaar april. Met een tentoonstelling, een voorstelling en een onderwijsproject. De eerste subsidies zijn binnen, voldoende redenen om verder te gaan. 

De landelijk bekende toneelman Bruun Kuijt neemt de regie voor zijn rekening. André: “Doel is dat de ferskate projekten mei-elkoar soargje foar ferbining yn it doarp. Spegeleje en ferbine, dat moat de kracht fan it gehiel wêze.” Het project is niet bedoeld om van Jan Eisenga een grote held, een icoon te maken. 

Eisenga staat volgens de initiatiefnemers symbool voor iemand die anders denkt. Iemand die voor de oorlog ook al betrokken was bij de arbeidersbeweging en de drankbestrijding, de rode en de blauwe geschiedenis van Gorredijk. En een voorbeeld van iemand die als andersdenkende worstelt om in de maatschappij overeind te blijven.

Want het verhaal van Jan Eisenga staat niet op zichzelf. Hij is een van de zovelen die het voortouw namen bij de April-meistaking van 1943. Een staking die dit jaar, tachtig jaar later, volop in de belangstelling staat. Wilma: "Het verhaal van Jan Eisenga lijkt iets lokaals, maar is onderdeel van een groter geheel waar destijds tot in Berlijn over werd gesproken.” 

Een onderdeel van de Tweede Wereldoorlog bovendien, waar lang weinig belangstelling voor was en waarvoor een landelijke herdenking ontbreekt. Terwijl er na de invoering van het standrecht circa tweehonderd doden vielen; slachtoffers waarvan vaak de begraafplaats onbekend is gebleven. Oldenhof: "Dy ûnsekerheid bliuwt, it makket it dreech om it ôf te sluten. Ik ha lang net begrepen wêrom’t yn in soad lannen grêven fan de ûnbekinde soldaat binne. No wit ik it wol.”

Meer SA!

De Driving Range van Golfclub Lauswolt in Beetsterzwaag.
Weekendtip: open dag bij Golfclub Lauswolt Sport 2 uur geleden
Goudsmid Pepi Hoitinga.
Pepi: trouwringen met ieder een eigen touch Ondernemen 2 uur geleden
Afbeelding
Spannende jacht in Gorredijk Nieuws 17 uur geleden
Afbeelding
Meld je nu aan voor webinar: waarom in 2024 een woning kopen? Ondernemen 17 uur geleden
Afbeelding
Fedde en Lieke Column 23 uur geleden
Wethouder Durk Durksz en Warner de Leeuw van ELAN
Parkeerverbod geldt niet voor scholeksters Nieuws gisteren
Gjalt Wijma.
'Lekker de zorgen van je af fietsen' Nieuws 28 mrt, 07:41
Xander Wagenaar juicht na zijn winnende treffer tegen Opende. De middenvelder gelooft nog volop in lijfsbehoud van RWF in de derde klasse B.
RWF wil zware nacompetitie ontlopen Sport 28 mrt, 07:39