Durk Durksz: ‘Yn it grienbeheer de natoer oankrûpe’

BEETSTERZWAAG Meer nattere, meer drogere perioden. De biodiversiteit die onder druk staat. Volgens wethouder Durk Durksz van de gemeente Opsterland zijn er in onze leefomgeving uitdagingen genoeg om op in te spelen. “Dat dogge wy as gemeente sels, mar wy wolle ús ynwenners ek útdaagje. Wy moatte de natoer mear oankrûpe, foar in sûnere en grienere wrâld.” 

Eind vorig jaar was er het nieuws dat de gemeente Opsterland zich aansloot bij de Stichting Steenbreek (zie kader). Volgens wethouder Durk Durksz levert dat veel kennis op over hoe de gemeente en de inwoners zelf kunnen inspelen op de veranderende omstandigheden in de wereld. “Opsterlân is in griene gemeente. Mar de klimaatferoaring bringt útdagingen. Wy witte ek út ûnderfining fan oare gemeenten dat boargers ferlet ha fan mear ynformaasje oer wat se dwaan kinne.”

Ecologisch bermbeheer

Zo deed de gemeente Opsterland de afgelopen jaren in samenwerking met de Opsterlandse natuurverenigingen al veel ervaring op met het ontwikkelen van ecologisch bermbeheer. Durksz: “Dat krije wy hieltyd better ûnder de knibbel. It betsjut ek wat foar ús ynwenners. It sjocht der allegearre wat oars út as yn it ferline. It is oan ús om dêr ek it goede ferhaal by te fertellen.”

Belangrijk uitgangspunt bij ecologisch bermbeheer is dat gewassen in de berm langer blijven staan, zodat er meer bloemen kunnen bloeien. Er wordt pas gemaaid als de zaden zijn uitgebloeid. Het klepelen van de bermen is verleden tijd. Het maaisel wordt afgevoerd, dat draagt bij aan de verschraling van de bodem. En omdat andere planten dan meer kans krijgen, komt dat de biodiversiteit weer ten goede. Durksz: “De feilichheid bliuwt wol wichtich fansels. De earste meter neist wegen en paden wurdt dêrom wol earder meand.”

Maaimeiniet

Wat de gemeente in de bermen doet, kunnen particulieren ook in de eigen tuin hanteren. Bijvoorbeeld door de actie ‘maaimeiniet’. “Door in mei het gazon niet te maaien, laat je veel vroegbloeiers staan”, vertelt Nienke Plantinga uit Beetsterzwaag, medewerker van de Stichting Steenbreek. “En dat is weer goed voor de in moeilijkheden verkerende bijenstand.” 

Een andere mogelijkheid is het zogenaamde sinusmaaien. Dat betekent niet het hele grasveld, maar in stroken maaien. “Dan creëer je verschillende overgangen. Tussen nat en droog, tussen schaduw en licht, tussen hoog en laag. Juist die overgangen zijn belangrijk voor insecten”, legt Erna van der Ploeg van de afdeling groenbeheer van de gemeente Opsterland uit. Haar collega Sybrand de Jong vult aan dat Opsterland dit maaiprincipe dit jaar ook toe gaat passen op die plekken waar het kan en waar het zin heeft. “Maar bijvoorbeeld niet op trapveldjes. Die hebben een andere functie.”

Opsterland onderzoekt volgens De Jong ook het gedifferentieerd maaien, waarbij niet al het gras in één keer wordt gemaaid. “Door bijvoorbeeld niet beide kanten van een weg op hetzelfde moment te maaien, creëer je waarschijnlijk weer betere zones voor insecten. We kijken daarbij ook naar de provinciale insectenkansenkaart. De uitdaging is om voor insecten kansrijke gebieden met elkaar te verbinden, zodat de leefwereld voor de insecten wordt vergroot en verbeterd.”

Klimaatbestendig

Een ander belangrijk onderwerp in het Opsterlandse beleid is het klimaatbestendig maken van de directe leefomgeving. Het gaat dan vooral over de afvoer van water bij hevige regenval, maar zeker ook over het vasthouden van water om als voorraad voor droge periodes te dienen. “Dat betekent dus niet al het hemelwater via het riool afvoeren”, licht Siebrand Hulshoff, adviseur water bij de gemeente toe. “In nieuwe wijken is het al standaard om hemelwater af te voeren naar het oppervlaktewater. Dat doen we ook wanneer riolering wordt gerenoveerd. Daarmee beperk je de kans op wateroverlast en kunnen we meer water in het gebied vasthouden.” Er speelt volgens Durksz nog iets mee. “Tefolle himelwetter yn it rioel fersteurt it biologyske suveringsproses yn de suveringsynstallaasjes.” 

Ook op dit thema kunnen particulieren meehelpen. Bijvoorbeeld door minder verharding op het erf te gebruiken. Of een andere type verharding te gebruiken die naar de bodem doorlaat. Denk daarbij bijvoorbeeld aan grind, houtsnippers of half open tegels. Stichting Steenbreek organiseert jaarlijks een landelijke competitie tussen gemeenten: het NK Tegelwippen. Gericht op het verwijderen van tegels uit tuinen. Opsterland denkt erover om daar in de toekomst ook aan mee te doen. Minder steen en meer groen in de tuin zorgt bovendien voor meer verkoeling doordat planten warmte gebruiken om water te verdampen en het groen bovendien voor meer schaduwplekken kan zorgen.